Kocaavşar Kasabasının Yeri: Balıkesir İli Merkez İlçesi
Balıkesir’in beldesi olan Kocaavşar’a Balıkesir-Edremit Karayolu üzerinde
bulunan Gökçeyazı Köyü merkezinden sapılarak ulaşılır.
 |
| Kocaavşar Uydu Görüntüsü |
 |
| Kocaavşar Kasabası |
Kocaavşar Kasabası Adı ve Tarihi: Avşar Boyu Oğuzların bir boyudur
ve Orta Asya’dan Anadolu’ya göçüp birçok köy kurmuşlardır. Anadolu üzerinde
yayılım gösteren Avşarlar Balıkesir’e de gelmişler ve burada iskân etmişlerdir.
Adının Avşar kısmını halkından, Koca kısmını ise yanından geçen Koca Çay’dan
almaktadır.
Balıkesir merkezinde iki Avşar
yerleşimi vardır. Bunlardan biri merkez ilçe sınırlarında bulunan Kocaavşar
Kasabası ve Balya İlçesinde bulunan Çamavşar Köyüdür.
II. Selim Sultan Dönemine (1566-1574)
ait, Boz-Ulus Tahrir Defterlerinde Müstakil Biga Sancağı Balya Kazasında iki
Avşar yerleşimi vardır. 38 vergi nüfusuna sahip olanı Avşarkebir (Kocaavşar) ve
31 vergi nüfusuna Çamavşar Köyüdür. Bu kayıtlara göre Kocaavşar’a Avşarlılar en
geç 16. yüzyılda gelmiş olmalılar. Tabii daha önce de gelmiş olabilir. Burası
Avşarlar tarafından iskân edildikten sonra Çamavşar’lılar buradan ayrılarak
kendi köylerini kurdukları üzerine rivayetler vardır. Çamavşar Köyünün başında
bulunan “Çam” kullanımı ise ilginçtir. Alevi inancına sahip Avşar Boyları
“Çınar”, Sünni inancına sahip Avşar Boyları ise “Çam” ağacını simge olarak
kabullenmişlerdir.
Bölgeye gelen Avşar Boyu keçeden
yapılmış 150 çadırla bölgeye yerleşmişlerdir. 1850 yıllarına kadar yaz
mevsiminde köyün yakınındaki “Yalelen Yiri” denilen yaylaya çıkarlarmış. Köyün
kurucuları Avşarlar olmasına rağmen köy zamanla başka yerlerden gelen nüfusla
karışmıştır.
Kocaavşar uzun yıllar Balya’ya
bağlıyken 1959 yılında merkeze bağlanmıştır.
i- Asar (Hisar) Bayırı:
Asar Mevkii, Kocaavşar ile
Gömeniç Köyü arasındaki arazi üzerinde geniş bir alana yayılmış bina
temellerinden oluşan kalıntılardır. Bu kalıntı alanı Gömeniç Kalesine kadar
uzağından dolayı bu alana Hisar Bayırı da denmektedir. Kocaavşar’a uzaklığı
yaklaşık 2km kadar kadardır. 19. yüzyılın ortalarında bölgede yabancı
araştırmacılar kaçak kazılar yapmışlardır. Bu kazılar esnasında Kocaavşar Köyü
yerlilerinden de yardım almışlardır. Bu bölgede detaylı bir kazı veya yüzey araştırması
yapılmamıştır.
ii- Harabbağlar ve Köyyeribağları Mevkii:
Kocaavşar Kasabasının 1km
kuzeyinde Kocaçay’ın kenarında Harabbağları ve Köyyeribağları denilen mevkilerde
yerleşim yeri kalıntıları yüzeye yayılmış durumda gözükmektedir. Toprak
yüzeyindeki çanak-çömlek ve seramik kırıntıları görülmektedir. Bölgedeki yakın
mezarlıkta hem Müslüman, hem de Hıristiyan Mezarlığı bulunmaktadır. Harabbağları Mevkii kalıntıları Geç Bizans Döneminden kalmış olup, 1994 yılında 1.Derece Arkeolojik SİT Alanı olarak tescillenmiştir.
iii- Kilisegediği ve Çakıllı Mevkii:
Kocaavşar Kasabasının 1km
doğusunda bulunan yıkıntılar bu mevkilerdedir. Burada bulunan bir yapının
temelini Küçükavşar’lılar kilise yıkığı olduğunu belirtmişlerdir. Bu mevkilerde
ele geçen iki granit lahit köye getirilmiş biri cami çeşmesine, diğeri ise
Kocapınar mevkiinde su deposu olarak kullanılmıştır.
iv- Koca Köprü:
Kocaavşar Kasabasının
kuzeydoğusunda Koca Çayın küçüldüğü bir alanda yaptırılmıştır. Koca Köprü Balya
Kazasının Tımar Ağası Hacı Yakup Ağa tarafından yaptırılmıştır. Hacı Yakup Ağa
1828 yılında vefat etmiştir. Köprü kitabesi olmadığından dolayı bu tarihten
önce yapılmış olmalıdır. Fakat köprü yıkılmış ve yerine Hacı Yakup Ağa’nın
mütevellisi Hacı İsmail Ağa bugünkü köprüyü 1872 yıllarında yaptırmıştır.
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
 |
| Koca Çay Köprüsü |
Kaynakça: www.kulturportali.gov.tr / Kocaavşar Kasabası hakkındaki bilgileri değerli insan
Muharrem Eren’in kitabı “
Kocaavşar Köyü
ve Tarihte Avşarlar” adlı kitaptan özet çıkarmış olan
www.turktoresi.com
sitesindeki bilgilerden yararlandık.
Taylan Köken
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder