Elaiousa’nın Yeri: İzmir ili Dikili ilçesi
Çandarlı Beldesi adalarından Georgios –Corci –Mardaliç –Kız
Kulesi Adası olarak değişik adlarda anılan adanın üzerindeki kalıntılardır.
Elaiousa İzmir-Çanakkale karayolundan
Pitane-Çandarlı tabelasını takip ederseniz 10km sonra Çandarlı’ya varıldıktan
sonra Bademli yönüne doğru kıyı takip edilirse Deniz Köye gelinir. Deniz Köyün
karşısındaki dört adanın büyük olanıdır. Yerleşim antik Kane yani
Karadağ’ın eteklerindedir.
Mardaliç Adası, Kara Ada, Güvercin Adası, İkikardeşler (İkizceler) Adaları 1991 yılında 1.Derece Doğal SİT alanı olarak tescil edilmiştir.
|
Çandarlı Adaları Uydu Görüntü |
|
Elaiousa Uydu Görüntüsü |
|
Corci Adası Panoramik Görüntü |
|
Corci Adası Panoramik Görüntü |
|
Corci Adası Panoramik Görüntü |
|
Corci Adası Panoramik Görüntü |
Elaiousa’nın Adı: Sayın Bilge Umar’a göre
Elaiousa, Ela-uw(a)-assa’dır yani “Boğaz /Geçit-lik- yerleşimi”
anlamındadır.
|
Denizköy ve Corci Adası |
|
Denizköy ve Corci Adası |
|
Corci Adası |
|
Denizköy ve Corci Adası |
|
Denizköy ve Corci Adası
|
|
Corci Adası |
|
Kara Ada ve Corci Adası |
Elaiousa Kısa Tarihçesi: Strabon’a göre
Pitane kentinin hizasında bir adadır.
İon kenti olan Erythrai kentine bağlı bir
küçük yerleşimdir. Bu küçük yerleşim Hellespontos’a giden deniz yolu üzerinde
Erythrai kenti için bir uç karakolu olarak inşa edilmiştir. Attika Delos Deniz
Birliğinde çok düşük vergi payıyla adı geçer. Listedeki adı Elaiousa
Erythraion olarak anılmaktadır.
1357 yılında Cenevizli Francesco Gattilusia
yörede hakimiyetini pekiştirmiş, Çandarlı Kalesini yapmışlar ve Enez’den
Çandarlı’ya kadar tüm kuzey Ege’yi denetimlerine almışlardır. Osmanlı’ya
düzenli vergi ödeyerek, evlilikler yaparak güçlerini pekiştirmişlerdir.
Çandarlı körfezindeki –antik adı Elaitikos Sinus- Pitane antik kentinin
üzerine kurulmuş olan kalenin güvenliği için denizden gelecek tehlikeleri
önceden bildirmek için Corci adasının denize bakan tarafında bir gözetleme
kulesi inşa ederler.
Fatih Sultan Mehmet döneminde komutanı Mahmut Paşa tarafından Çandarlı
kalesi fethedilince, ada da Osmanlı’ya katılır.
Corci Adası Osmanlı toprağına katılınca, metruklaşmış ve korsan yatağına
dönmüştür. Osmanlı’yı uzun yıllar uğraştıran Korsika asıllı Georgia Maria
bu adada faaliyet göstermiştir. Bu yüzden ada St.George adası olarak
anılmış ve yöre halkının söylediği şekille Corci Adası olarak günümüze kadar
anılmıştır. Korsan Georgia, Lepette adındaki teknesiyle Venediklilerin
hizmetine girmiş ve kıyı boyunda korsanlık faaliyetlerinde bulunmuştur. Civar
yerleşimlerden yakaladığı çiftçileri, istediklerini alamayınca, kulenin alt
bölümü olan zindanda hapsediyor, köle olarak Venediklilere satıyordu.
17.yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu Kaptan Paşa’yı görevlendirir ve Gergia
Maria bir kuşatma ile öldürülerek ele geçirilmiştir.
|
Corci Adası Ceneviz Kulesi |
|
Ceneviz Kulesi |
|
Corci Adasının Ucundaki Ada |
|
Kara Ada |
|
Denizköy ve Corci Adası |
|
Kara Ada |
|
Çandarlı Adaları |
|
Çandarlı Adaları |
|
Corci Adası |
Elaiousa Kalıntıları ve Araştırma Sonuçları: Adada bulunan kule 1989 yılında Ayda Arel tarafından araştırılmıştır. Gözetleme
Kulesi 3,5mt duvar kalınlığında, 15x15 boyutlarında kare planlı çatısı olan
15mt yüksekliğinde olan kule adanın en yüksek yerine inşa edilmiştir ve zindan
olarak da kullanılmıştır. Günümüzde çatısı yok olmuştur. Kule yeryer devşirme
malzemeler kullanılarak inşa edilmiştir. Sanıyoruz ki, Çandarlı Kalesi nasıl
Pitane kentinden alınan devşirme malzemelerle yapılmışsa, kule yapımında da bu
devşirme malzemeler kullanılmış olmalıdır.
Adada kulenin haricinde iki Bizans Dönemi şapeli
kalıntısı ve adanın arkasında bulunan kapalı koyda Roma Dönemi hamam
kalıntıları mevcuttur. Ayrıca kaleye ait olduğu düşünülen bir yazıtın parçası
da ele geçmiştir.
|
Seyrat Tepeden Corci Adası |
|
Corci Adası
|
|
Corci Adası Adam Kayalar |
|
Corci Adası Adam Kayalar |
|
Corci Adası Akvaryum Koyu |
Kaynakça: Hülya
Boyana –Tarih İncelemeleri Dergisi -2006 / Ayda Arel -8. Araştırma Sonuçları
Toplantısı -1990 / Bilge Umar –Türkiye’deki Tarihsel Adlar
–İnkılâp -1993 / www.denizkoy-dikili.tr.gg
Taylan Köken