Arkeo Denemeler: Agios Georgios Gümüşlü Şapeli / BALIKESİR / AİOLİS / Ayvalık

18 Mart 2020 Çarşamba

Agios Georgios Gümüşlü Şapeli / BALIKESİR / AİOLİS / Ayvalık – Gümüşlü Sahili

Şapelin Yeri: Balıkesir İli, Ayvalık İlçesinin Gömeç sınırında bulunan Gümüşlü sahilindedir. Psarros’un Ayvalık kitabında Gümüşlü şapelinin yeri olarak Çiçek adasının batı ucu gösterilmektedir. Adada bir şapel olsa dahi Gümüşlü sahilinde bulunan yapılar bütününde bir şapelin bulunduğunu düşünüyoruz.

Sağda şapel ve bugün olmayan bir bina

Önde şapel ve arkada Gümüşlü Pirina Fabrikası

Şapel Bilgileri: Eski Gümüşlü pirina fabrikasında doğan ve ailesiyle birlikte uzun yıllar bu fabrikada yaşayan, Ayvalıklı büyüğümüz Yakup İçten’in anlatımına göre Çiçek adasının karşısında bulunan binalar topluluğunun yola yakın ucunda bir şapel bulunmaktadır. Bu şapelin Gümüşlü Agios Georgios şapeli olduğunu sanıyoruz. Kapsamlı Ayvalık kitabıyla önemli bir kaynak olan Dimitrios E. Psarros kitabındaki bilgileri Karaiskaki’den aktarmaktadır: Çiçek adasının sahibinin Orfanou ailesi olduğunu belirtiyor. Belediye Başkanlığı binasının yanında bulunan Orfanos’nun Kafesi de bu aileye ait olmalı.

Şapel

Şapel Apsis?

Gümüşlü sahilindeki rüzgârı bitmeyen bu alan Kite Surf alanı olarak uluslararası üne sahip bir noktadır. Bu bölgedeki binalar bir zamanlar farklı fonksiyonlara sahipti. Bu alanda karakol, gümrük binası ve fabrika(lar) bulunuyordu. Yola yakın alanda tuğladan inşa edilmiş ve daha sonra fabrika olarak kullanıldığını düşündüğümüz binaya eklendiğini ve bir parçası olarak kullanıldığını düşünüyoruz. Şapel olarak düşündüğümüz binanın yönü doğu-batı ekseninde olması sebebiyle ve betonarme eklemelerle değişim geçirmesine rağmen diğer büyük binadan farklı bir yapıyı koruması düşüncelerimizi desteklemektedir.

Şapelin Bozulmuş İçi

Şapel ve Yapılar Bütünü

Gümrük?

Fabrika

Şapel inşaatının temelinde yöresel Kireç ve Sarımsak taşı, üst kısımlarda ise tuğla kullanılmıştır. Şapel ilk yapımına göre genişletilmiş olabilir. Tuğla kullanımına göre şapelin son hali 1890 sonrası yapılmış olabilir. 1940’lı yıllardan kalma fotoğraflara göre çatıda alaturka kiremit kullanıldığı görülmektedir. Şapelin son döneminde ilave yapılırken apsis bölümü tıraşlanmış olabilir.