Harmandalı Kalıntıları / İZMİR / AİOLİS / Çiğli –Harmandalı Mevkii

Harmandalı’nın Yeri: İzmir İli Çiğli İlçesinin kuzeydoğusunda Menemen İlçesinin sınırlarından alınmış gibi duran Yamanlar Dağının eteğinde bir yerleşim yeridir. İzmir-Çanakkale Karayolundan kolayca erişilir. Günümüzün gelişimi içinde Çiğli yapılaşması içinde yok olmuştur.

Harmandalı Uydu Görüntüsü

Harmandalı Köyünün adı ve kalıntı bilgileri: Menemen Kazasının sınırlarında 19.yüzyılın ikinci yarısında ait olduğu cemaatinin adına alan tek yerleşimdir. Harmandalı ile ilgili ilk resmi kayıta 1890 Aydın Vilayeti Salnamesinde rastlanmıştır.

Harmandalı Cemaati Danişmendli Türkmenleri’ndendir. Bazı kayıtlarda Harbendeli veya Horbendeli olarak geçmektedir. Harbende: Farsça, eşek ve katır gibi hayvanların sürücüsü anlamındadır. Harmandalılar Manisa yöresinden gelerek Yamanlar’ın Batı yamacında Kocadere kıyısına yerleşmişlerdir. Günümüzde “Dere Evleri” veya “Sarıca Yörük Damları” olarak anılan eski yerleşim yerinden ayrılarak bugün Harmandalı ismini verdikleri yere taşınmışlardır. Yerleştikleri yerde bir han vardır. Handan geriye “Han Kuyusu” denilen bir kuyu kalmıştır. Tarihi bir yol üzerinde kurulan hanın varlığı, Harmandalı’nın 1km güneyinde Hayıtlıdere üzerinde bulunan tonozlu tarihi köprü ile kanıtlanmaktadır.

Diğer bir kalıntı ise Müslümanların Hayıtlı Dede, Hıristiyanların Agios Yannis Dede olarak andığı ve ziyaret ettiği bir türbe ve yanında ufak bir şapel kalıntısı bulunmaktadır. Köye yakın Evreşentepe yakınında defineciler tarafından talan edilmiş bir Tümülüs mezarı vardır.  

Kaynakça: Prof .Dr. Ersin Doğer – İlk İskânlardan Yunan İşgaline Kadar Menemen ya da Tarhaniyat Tarihi – Sergi Yayınevi -1998.

Taylan Köken