Oyaca Kalıntıları / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Oyaca Mahallesi

Kalıntılar Yeri: Oyaca Kasabasının diğer kalıntıları, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Oyaca (Kasabası) Mahallesi ve çevresindedir.

Gelin Kayası

Gelin Kayası

Oyaca Bilgileri: Oyaca Kasabası Bozulus Türkmenlerinin Obaca Boyu tarafından kurulmuştur.

Oyaca Kalıntıları: Oyaca ve çevresi Kalkolitik Çağdan başlamak üzere iskân gören ve bir çok çağda yerleşim görmüş bir alandır. Göç yolları üzerinde kurulmuş bir kasabadır. Tarihi Kral Yolu Kül Höyük yakınından geçip, Bağlar Mevkiinde bulunan Gelin Kayası yakınından geçip, ünlü Hitit Kalesi Gavur Kalesi’ne gidecektir. Gelin Kayası mevkiinde kayaya oyulan iki mezar yeri ve yine kayaya oyulmuş izler buranın Hitit ve Frig Döneminde kullanıldığının işareti olarak belirtilerdir.

1993-94 yılları arasında Stephen Lumsden öncülüğünde bir heyet bölgede araştırmalar yapmış ve Gavur Kale’ye 1km mesafede Dereköy-Oyaca arasında Samutlu Mevkiinde Helenistik ve Roma Döneminde iskân görmüş bir yerleşim yeri tespit edilmiştir.

Kül Höyük’ün 1km doğusunda, Topkaya Mevkiinde Klasik Devir’den kalan bir yerleşim yeri izlerine rastlanmıştır.       

   

Kaynak: www.haymanagazetesi.org

Taylan Köken

Oyaca Höyük / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Oyaca Mahallesi

Höyüğün Yeri: Oyaca Höyük, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Oyaca (Kasabası) Mahallesine Dereköy Yönünden 2km mesafedir.

Oyaca Höyük

Höyük Bilgileri: Oyaca Höyük adını haddimiz olamayarak biz verdik. Höyüğü Sayın Hayri Ertem 1990 yılında araştırmıştır.

Höyük 75x100m ölçülerinde 8m yüksekliğindedir. Höyük üzerinde irili ufaklı temel taşları görülmektedir. Höyük buluntulara göre İlk Tunç Çağında, Hitit Çağında, Asur Koloni Çağında iskân görmüştür.

           

Kaynak: Hayri Ertem -1990 Yılı Gölbaşı-Haymana Yüzey Araştırmaları -9. Araştırma Sonuçları Toplantısı -1991

Taylan Köken

Yaprağınkale Nekropolü / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Oyaca Mahallesi

Nekropolün Yeri: Yaprağın Nekropolü, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Oyaca (Kasabası) Mahallesinin 4km doğu –güneydoğusunda Boyalık Yolunun batısında ve bitişiğinde bulunan Kül Höyük’ün 800m güneybatısındadır.

Yaprağın Kale

Kurtarma Kazısı

Nekropolis Bilgileri: Yaprağın Nekropolü 2002 yılında kurtarma kazısı yapılan bir alandır. Kazılar Anadolu Medeniyetleri Müzesi ekipleri tarafından alanın Taş Ocağı olarak işletileceği duyulunca kurtarma kazısı şeklinde yapılmış ve alan tescillenmiştir.

Yaprağın Nekropolü Hitit Döneminde Taş ocağı olarak kullanılmış, Roma Döneminde gözetleme kulesi olarak kullanılmıştır. Roma Dönemi nekropolünün eski çağlarda soyulduğu tespit edilmiştir.

Yaprağın Nekropolü, 2003 yılı Koruma Kurulu kararlarıyla 1. Derece Arkeolojik SİT Alanı olarak tescillenmiştir.

   

Kaynak: www.envanter.gov.tr

Taylan Köken

Kül Höyük / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Oyaca Mahallesi

Höyüğün Yeri: Kül Höyük, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Oyaca (Kasabası) Mahallesinin 4km doğu –güneydoğusunda Boyalık Yolunun batısında ve bitişiğinde kalmaktadır.

Kül Höyük

Kül Höyük

Kül Höyük

Kül Höyük

Höyük Bilgileri: Kül Höyük 1978 yılında keşfedilmiş ve 1992 yılında kazısı yapılan höyüklerimizdendir. Kazılar Anadolu Medeniyetleri Müzesi ekipleri tarafından 1992-1995, 1998-2000 ve 2001-2006 yılları arasında gerçekleştirilmiştir. Kazılarda kültür katlara ortaya çıkarılmış ve özellikle üst katların mimari karakteri hakkında önemli bulgulara ulaşılmıştır.

Kazılarda pişmiş topraktan testiler, Rython Kapları ve parçaları, İdoller, çok sayıda damga mühürler, ağırşaklar ve boncuklar ele geçmiştir.

Höyük buluntulara göre İlk-Orta ve Son Tunç Çağında, Hitit Çağında, Asur Koloni Çağında iskân görmüştür.

Kül Höyük, 2001 yılı Koruma Kurulu kararlarıyla 1. ve 3. Derece Arkeolojik SİT Alanı olarak tescillenmiştir.

Not: Envanter sayfasında bu höyük hakkında detaylı bir kaynakça verilmiştir.         

Ağırşak-Eski Hitit

Bulla-Hitit İmparatorluk

Emzikli Kap-Eski Hitit

Gaga Ağızlı Kap-Eski Hitit

İdol-İlk Tunç Çağı

Mühür-Eski Hitit

Kaynak: www.envanter.gov.tr

Taylan Köken

Gerder Öreni / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Yurtbeyi Mahallesi

Örenin Yeri: Gerder Öreni, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Yurtbeyi (Köyü) Mahallesinin 1,5km güneyinde kalan taşlık, kayalık alandadır.

Gerder Öreni

Gerder Öreni Buluntuları

Ören Bilgileri: Envanter listesinde görmüş olduğumuz bu alana Gerder Öreni olarak anılmaktadır. Korumasız olan bu alan imar ve tarım faaliyetleriyle tahrip edilmektedir. Yüzey üzerinde toplanan seramik kırıntılarına göre ören Kalkolitik ve İlk Tunç Çağında iskân görmüş bir alandır.               

Gerder Öreni Koruma Kurulu kararıyla 2010 yılında 1. Derece Arkeolojik SİT Alanı olarak tescillenmiştir.

Kaynak: www.envanter.gov.tr

Taylan Köken

Gerder Kalesi / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Yurtbeyi Mahallesi

Kalenin Yeri: Gerder Kalesi, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Yurtbeyi (Köyü) Mahallesinin 1,5km kuzeydoğusunda kalan kayalık alandadır.

Yurtbeyi Köyü Uydu Görüntüsü

Kale Bilgileri: Sayın Levent Egemen Vardar ve Nalan Akyürek Vardar tarafından iki araştırma sonuçlarında bilgi verilmiş bir kaledir.

Kale üzerinden enerji nakil hatları geçmektedir. Tepenin üzeri düzlük şeklindedir ve burada kuzey yönünde 40-50m ölçülerinde bir sur duvarı gözlenmektedir. Kalenin güney tarafı bir falezle kesilmektedir. Batı duvarında gözlemlenen sur duvarı en iyi durumdaki duvardır. Yer yer 1,80m kalınlığa ulaşan duvar, yerli taş malzeme kullanılarak inşa edilmiştir. yapılan tespitlerde yüzeyde hiç seramik kırıntısına rastlanmamaktadır.             

Yurtbeyi Kaya Sığınağı Koruma Kurulu kararıyla 1996 yılında 1. Derece Arkeolojik SİT Alanı olarak tescillenmiştir.

Kaynak: Levent Egemen Vardar- Nalan Akyürek Vardar -15. Araştrıma Sonuçları Toplantısı Cilt:1 -1998 / Levent Egemen Vardar- Nalan Akyürek Vardar -16. Araştrıma Sonuçları Toplantısı Cilt:1 -1999

Taylan Köken

Yurtbeyi Kaya Yerleşimi / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Yurtbeyi Mahallesi

Kalıntıların Yeri: Yurtbeyi Kalıntıları, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Yurtbeyi (Köyü) Mahallesinin kuzeyinde Gerder Kale’ye yakındır.

Yurtbeyi Kaya Yerleşimi

Yurtbeyi Bilgileri: Köyün eski adı kayıtlarda Gerder olarak geçmektedir. Gerder anlam olarak şöyledir: “Süt vb. şeyler koymaya ya da hayvanlara yem vermeye yarayan kova şeklinde tahta kap.” “Ayakkabıcıların, işlenmek için gön, kösele koydukları tahta kap.”

Gerder Karyesi 1530 yılı kayıtlarında Ankara Merkez ilçesine bağlıdır. Daha sonra Kasaba-ı Bala, Haymana ve Çankaya ilçelerine bağlanmıştır.

Yurtbeyi Köyü Türkmen, Azizbeylü ve Oğulbeylü aşiretleri tarafından kurulmuştur. Osmanlı Döneminden kalma bir çeşme ve köprü kalıntısı bulunmaktadır. El-Hac Hüseyin Efendi tarafından yaptırılan cami yıkılarak yenisi yapılmıştır.   

Kaya Yerleşimi Bilgileri: Köyün kuzeyinde kalan Kale’ye yakın Yurtkuyu Mevkii olarak anılan yerde doğal kayalara insan eliyle açılmış olan ve Erken Hıristiyanlık Dönemine tarihlenen mağaralardır. Bu insan yapımı mağaraların sığınak, saklanma ve inziva yeri olarak kullanıldığını düşünmekteyiz. Yer yer kaçak kazılarla tahrip edilen bu kaya yerleşimi üç gözden oluşmakta, dar girişlerden sonra içeride büyüyerek birbirine bağlı odalardan oluşmaktadır. Bu mağarayı küçük bir ekiple araştıran Hacettepe Üniversitesi Mağara Araştırma ekibine göre mağara insan eliyle yapılmış 30-40m derinliğinde bir mağaradır.         

Yurtbeyi Kaya Sığınağı Koruma Kurulu kararıyla 1996 yılında 1. Derece Arkeolojik SİT Alanı olarak tescillenmiştir.

Kaynak: www.envanter.gov.tr / www.ne-demek.net / www.kafamdabaret.blogspot.com

Taylan Köken

Yaylabağ Höyük / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Yaylabağı Mahallesi

Höyüğün Yeri: Yaylabağı Höyük, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Yaylabağı (Köyü) Mahallesinin 2,5km güneybatısındadır.

Yaylabağ Höyük

Yaylabağ Höyük

Yaylabağ Bilgileri: Köyün adı eski kaynaklarda Bursal olarak geçmektedir. Bursal kelimesine baktığımızda, “Maddi olanakların, paranın; kamu kaynaklarının” anlamına ulaştık.

Köy içinde antik dönem malzemeleri, sütunlar dikkati çekmektedir.

Höyük Bilgileri: Yaylabağı Höyük yaklaşık 100x158m ölçülerinde 11m yüksekliğindedir. Sachihiro Omura tarafından İç Anadolu Yüzey Araştırmaları kapsamında ziyaret edilen bir höyüğümüzüdür. Höyüğün eteğinin doğusunda bir ev, kuzeydoğusunda bir çeşme bulunmaktadır. Yaylabağ Höyük İlk-Orta-Son Tunç ve Demir Çağında iskân görmüş bir höyüktür. Bu höyüğümüzün 200m güneybatısında ağır tahribata uğramış ve kaçak kazılar açılmış başka bir höyük kalıntısı da tespit edilmiştir.  

Yaylabağ Höyük  Koruma Kurulu kararıyla 2012 yılında 1. Derece Arkeolojik SİT Alanı olarak tescillenmiştir.

Kaynak: www.envanter.gov.tr / Sachihiro Omura -12. Araştırma Sonuçları Toplantısı-1994

Taylan Köken

Kendirlik Yerleşimi / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Velihimmetli Mahallesi

Yerleşimin Yeri: Kendirlik Yerleşimi, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Velihimmetli (Köyü) Mahallesinin 4,5km güneybatısında Kendirlik Çeşme Mevkiindedir.

Kendirli Yerleşimi

Nekropolis Alanı

Yerleşim Bilgileri: Yerleşim Kendirlik Çeşmede bulunan askeri su deposunun üstünde kalan kayalık tepe üzerinden başlayıp kuzeydoğu yönüne doğru yayılmaktadır. Bu alanda hem yerleşim izleri hem de nekropolis alanı tespit edilmiştir. Yüzeyde bulunan seramik kırıntılarına göre alan MÖ.2000 ve Roma Döneminde iskân görmüştür. Kaçak kazılarla yer yer talan edilmiş bir alandır.  

Kendirlik Çeşme Yerleşimi ve Nekropol Alanı  Koruma Kurulu kararıyla 2010 yılında 1. Derece Arkeolojik SİT Alanı olarak tescillenmiştir.

Kaynak: www.envanter.gov.tr

Taylan Köken

Devetaş Höyük / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Velihimmetli Mahallesi

Höyüğün Yeri: Devetaş Höyük, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Velihimmetli (Köyü) Mahallesinin 2,5km güneybatısında köy yolunun hemen doğu kenarında yer alır.

Devetaş Höyük

Devetaş Höyük

Devetaş Höyük

Höyük Bilgileri: Devetaş Höyük yaklaşık 220m çapında, 15m yüksekliğindedir. Üzerinde yapılan tarım faaliyetleri ve kaçak kazılarla tahrip edilen bir başka höyüğümüzdür. Höyük üzerinde toplanan malzemeye göre MÖ.2000’li yıllarda iskân gören bir höyüktür.  

Devetaş Höyük  Koruma Kurulu kararıyla 2010 yılında 1. Derece Arkeolojik SİT Alanı olarak tescillenmiştir.

Kaynak: www.envanter.gov.tr

Taylan Köken

Velihimmetli Höyük / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Velihimmetli Mahallesi

Höyüğün Yeri: Velihimmetli Höyük, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Velihimmetli (Köyü) Mahallesinin batısında köye yakın konumdadır.

Velihimmetli Höyük

Velihimmetli Höyük

Velihimmetli Höyük

Höyük Bilgileri: Velihimmetli Höyük köyün hemen bitişiğindedir. 80m çapındaki höyüğün üzerine yapılmış evler, güneyi ve batı eteklerinden yol için alınan toprak yüzünden oldukça tahrip olmuş bir höyüktür. Yer yer yapı taşlarının ortaya çıktığı görülmüş ve yüzeyde toplanan az sayıda seramik parçasına göre MÖ.3000-2000 yıllarında iskân gördüğü anlaşılmıştır.   

Velihimmetli Höyük  Koruma Kurulu kararıyla 2010 yılında 3. Derece Arkeolojik SİT Alanı olarak tescillenmiştir.

Kaynak: www.envanter.gov.tr

Taylan Köken

Tulumtaş Cami / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Tulumtaş Mahallesi

Caminin Yeri: Tulumtaş Cami, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Tulumtaş (Köyü) Mahallesinin içindedir.

Tulumtaş Cami

Tulumtaş Cami

Tulumtaş Bilgileri: Köyün eski adı kayıtlarda Doluntaş/Toluntaş/Tuluntaş olarak anılmaktadır. Köy adını Yörük/Türkmen taifesinden Dolundaş Aşiretinden almaktadır. 1530 yılında köyün geliri Bursa İsa Bey Cami ve İmaretine aittir. Osmanlı Döneminde Haymana Bölgesine giden kervan yolu üzerindeki köy önem kazanır.

Tulumtaş Cami: 1868 yılı tarihinde Tulumtaş Köyü camiine hatip olarak Seyyid Hasan Halife bin Seyyid Mustafa’nın vefatı üzerine oğlu Mehmet Halife’nin atandığı kaydı vardır. Demek ki cami bu tarihten daha erken bir dönemde yapılmıştır.

Cami kitabesindeki nota göre 1900 yılında İbrahim Ağa, İbrahim Efendi ve köy ahalisi tarafından cami yenilenmiştir. Kesme ve yığma taştan inşa edilen caminin, ahşap işçiliği ve kalem işçiliği eserleri dikkate şayandır.   

Kaynak: www.envanter.gov.tr

Taylan Köken

Yukarı Kapaklı Öreni / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Tulumtaş Mahallesi

Örenin Yeri: Yukarı Kapaklı Öreni, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Tulumtaş (Köyü) Mahallesinin kuzeydoğusunda Yukarı Kapaklı Mevkiindedir.

Yukarı Kapaklı Öreni

Şarap İşliği

Ören Bilgileri: Ören üzerinde yer yer mevsimlik tarım faaliyetleri yapılmakta, bu da alanı tahrip etmektedir. Yüzey üzerinde derlenen çanak çömlek parçalarına göre Tunç Çağı, Hitit Çağı, Demir ve Roma Çağında iskân gören bir yerleşimdir. Kaçak kazı izlerine de rastlanmaktadır.

Örenin hemen yanında Şarap Üretimi için doğal kayaya oyulmuş işlik mevcuttur.

Yukarı Kapaklı Öreni Koruma Kurulu kararıyla 1994 yılında 1.Derece Arkeolojik SİT Alanı olarak tescillenmiştir.

Şarap İşliği ise Şarap Yapım Teknesi adıyla 2000 yılında Koruma Kurulu kararıyla 3. Derece Arkeolojik SİT Alanı olarak tescillenmiştir.

Kaynak: www.envanter.gov.tr

Taylan Köken

Tulumtaş Çeşme / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Tulumtaş Mahallesi

Çeşmenin Yeri: Tulumtaş Çeşmesi, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Tulumtaş (Köyü) Mahallesinin merkezinde caminin yakınındadır.

Tulumtaş Çeşmesi

Tulumtaş Çeşmesi

Tulumtaş Çeşme Kitabesi

Tulumtaş Çeşmesi

Çeşme Bilgileri: Geç Osmanlı yapısı olan çeşme 1801-1812 yıllarında yığma ve kesme taştan inşa edilmiştir. L Plana sahip çeşme özgünlüğünü koruyarak bu günlere kadar gelmiştir.

Tulumtaş Çeşmesi Koruma Kurulu kararıyla 1994 yılında 1. Derece Anıt Eser olarak tescillenmiştir.  

Kaynak: www.envanter.gov.tr

Taylan Köken

Tulumtaş Mağarası / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Tulumtaş Mahallesi

Mağaranın Yeri: Tulumtaş Mağarası, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Tulumtaş (Köyü) Mahallesinin kuzeyinde, Ankara Güney Çevre Yolu kenarında, Parlamenterler Sitesinin yanındadır.

Tulumtaş Mağarası

Tulumtaş Mağarası

Tulumtaş Mağarası

Tulumtaş Mağarası

Tulumtaş Mağarası

Tulumtaş Mağarası

Tulumtaş Mağarası

Tulumtaş Mağarası

Tulumtaş Mağarası

Mağara Bilgileri: Yol ve inşaat çalışmalarında taş ocağı olarak kullanılan bir alanda yıllarca keşfedilmeyi bekledi. Mağara 1992 yılında yapılan patlamalarla ortaya çıkmış ve MTA tarafından belgelenmiştir. Yıllarca kaderine terk edilen mağara günümüzde yavaş yavaş tanınmaktadır. Ömrünün 1 Milyon yol olduğu, 550m kadarı tespit edilen mağaranın, birkaç koldan daha derinlere gittiği ve uzunluğunun 5km kadar olduğu tahmin edilmektedir.

1992 yılında 1. Derece Doğal SİT Alanı olarak tescillenen mağara üzerine tescili 3. Dereceye düşürülerek 215 villa yapılmıştır.          

Kaynak: www.ankaramiz.com / www.anadolugezgini.wordpress.com (Resimler için sonsuz teşekkürlerimle)

Taylan Köken

Tulumtaş Höyük / ANKARA / GALATİA / Gölbaşı –Tulumtaş Mahallesi

Höyüğün Yeri: Tulumtaş Höyük, Ankara İli, Gölbaşı İlçesi, Tulumtaş (Köyü) Mahallesinin girişinde, köyün kuzeydoğusunda yer almaktadır.

Tulumtaş Uydu Görüntüsü

Tulumtaş Höyük Kazısı

Tulumtaş Höyük Kazısı

Tulumtaş Höyük Kazısı

Tulumtaş Höyük Buluntusu

Tulumtaş Höyük Buluntusu

Tulumtaş Höyük Buluntusu

Tulumtaş Höyük Buluntusu

Tulumtaş Höyük Buluntusu

Tulumtaş Höyük Buluntusu

Tulumtaş Höyük Buluntusu

Tulumtaş Höyük Buluntusu

Höyük Bilgileri: 35x100m çapında 4-5m yüksekliğindedir. Tarım faaliyetleri sebebiyle höyük düzleşmekte ve kaçak kazılarla tahrip olmaktadır. 2007 yılında su şebekesi için boru döşeme işinde Anadolu Medeniyetleri Müzesi tarafından 3,5x10m ölçülerinde 10 adet açmayla kurma kazısı yapılmıştır. Kazı sonucunda ele geçen Geç Roma ve Erken Bizans buluntuları müzeye kaldırılmıştır. Kazılar bu dönemde iskân gören bir köy olduğunu belgelemiştir.   

Kaynak: www.envanter.gov.tr

Taylan Köken