Panaztepe Kazıları: 1985 yılında Prof.Dr. Armağan Erkanal ve eşi Prof.Dr. Hayat Erkanal tarafından başlatılmış ve günümüze kadar kazı çalışmaları sürmüştür. Kazı buluntuları İzmir Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir. Aşağıda yıllar içinde yayınlanan Kazı Raporlarından derlenen özetleri bulabilirsiniz. Resimler bulunduğu kazı yılına göre değil, karışık olarak eklenmiştir.
 |
| Panaztepe Kazı Alanı |
 |
| Panaztepe Kazı Buluntuları |
 |
| Koç Başlı Rhyton'un Bulunuşu |
1985 yılı kazıları Panaztepe’nin güneyinde 1300 m2’lik bir alan kazılmıştır. Burada seramik fırını ve işlikler olabileceği düşünülen bir atölye mahallesi ortaya çıkmıştır. Ayrıca mezarlık kısmında yapılan çalışmalarda, kutu, sanduka, pithos, tholos tipi mezarlar gün yüzüne çıkarılmıştır. Bu ilk kazı yılında 52 tümlenen kap, 35.000 seramik parçası ele geçmiş, bunlardan 5.000 tanesinin dönem tespitinde kullanılabileceği tespit edilmiştir. İlk tespitlerde yerleşimin MÖ.2000’li yıllara kadar uzadığı belgelenmiştir. (8. Cilt1 Kazı Sonuçları- 1986)
 |
| Kapaklı Çömlek MÖ.2000 |
 |
| Matara MÖ.2000 |
1986 yılı kazıları geçen yılın devamı olarak sürmüş ve 800m2’lik bir alan kazılmıştır. Mezarlığın İslam dönemine kadar gittiği belirlenmiştir. (9. Cilt1 Kazı Sonuçları- 1987)
 |
| Yonca Ağızlı Çömlekçik MÖ.2000 |
1987 yılı kazılarında akropol üzerinde kazılar yapılmış, kale surları ve önemli olduğuna inanılan bir yapı temeli belirlenmiştir. Ele geçen terrakota parçalardan yerleşimin Arkaik dönemde de iskân gördüğü tespit edilmiştir. (10. Cilt2 Kazı Sonuçları-1988)
 |
| Çömlek MÖ.2000 |
 |
| Testi MÖ.2000 |
1988 yılı kazılarında akropolün iki yerinde kazılara devam edilmiştir. Sur dışında yapılan kazılarda günümüze kadar gelebilmiş bir megaron yapı ortaya çıkarılmıştır. Yine MÖ.2000 yılları tarihleyen çanak, fincan buluntuları, ayrıca ayrı değerlendirilmesi gereken ağırşak (dokuma tezgahı ağırlıkları) ele geçmiştir. (11. Cilt1 Kazı Sonuçları-1989)
 |
| Fincanlar MÖ.2000 |
 |
| Ağırşaklar MÖ.2000 |
1990 yılında (1989 yılında kazı yapılmamıştır) kazılara üç bölgede devam edilmiştir. Güney Güneydoğu eteğinde yapılan kazılarla buranın varlığı MÖ.2000’li yıllara uzanan bir “liman kent” olduğu tespit edilmiştir. Yine aynı yerde yapılan bir açma da ise Panaztepe’de iskânın MÖ.3000’li yıllara kadar uzandığı tespit edilmiştir. Ayrıca nekropol ve akropol alanında kazılara devam edilmiştir. (13. Cilt1 Kazı Sonuçları- 1991)
 |
| Maşrapa MÖ.1400 |
 |
| Amphora MÖ.2000 |
1991 yılında dört bölgede kazılara devam edilmiştir. Liman Kent kazısı, 1.Nekropol Kazısı, 2.Nekropol Kazısı ve Akropol kazılarına devam edilmiştir. Ele geçen bulgular ışığında Panaztepe, Pers Kral Yolu ile Ege Bölgesinin, Asya Kıtasına ticari olarak bağlanmasını sağlıyordu. (14. Cilt1 Kazı Sonuçları- 1992)
 |
| Kapaklı Amphora MÖ.2000 |
 |
| Amphora MÖ.2000 |
1992 yılında 1.Nekropol ve 2.Nekropol alanlarında kazılara devam edilmiş, ayrıca bazı yerlerde sondaj çalışması yapılmıştır. 1985 yılından beri devam eden kazılar sonucunda ele geçen mezarların Panaztepe-I adıyla ayrıntılı olarak kazı raporu olarak neşriyatının yapılacağı belirtilmiştir. (15. Cilt1 Kazı Sonuçları- 1993)
 |
| Fincanlar MÖ.2000 |
 |
| Panaztepe Buluntuları |
1993 yılında 1.Nekropol alanında kazı çalışmaları yoğunlaştırılmıştır. Buluntular arasında fayans kolye parçaları, aşık kemikleri, boyalı Myken seramikleri, ağırşaklar ve bir mühür bulunmuştur. (16. Cilt1 Kazı Sonuçları- 1994)
 |
| Süs Eşyası MÖ.2000 |
 |
| Süs Eşyası MÖ.2000 |
 |
| Süs Eşyası MÖ.2000 |
1994 yılı çalışmaları 1992 yılında yapılan sondajlarda bulunan Myken seramik dolayısıyla Panaztepe’nin kuzeydoğusuna kaydırılmıştır. Bu çalışmalarda 15x30 metrelik bir alanda dört kültür katmanı saplanmıştır. 1.kat Osmanlı Dönemi, 2.kat Bizans Dönemi, 3.kat Geç Tunç Dönemi ve 4.kat da Orta Tunç Dönemi bulgularına ve tespitine ulaşılmıştır. Bugün İzmir Arkeoloji Müzesinde sergilenen gaga ağızlı testi Eski Tunç Çağı dönemine aittir. Ayrıca 1991 yılında ele geçen kuyu çıkrığı tarihlendirilmiş ve MÖ.1470 yılından kalma olduğu tespit edilmiştir. (17. Cilt1 Kazı Sonuçları- 1995)
 |
| Rhyton Orta Tunç Çağı |
 |
| Rhyton Orta Tunç Çağı |
1995 yılı Panaztepe kazıları doğu yamacındaki yerleşimde devam etmiştir. Osmanlı ve Bizans dönemi yapılar gün ışığına çıkarılmıştır. Özellikle Bizans dönemi yapının gün ışığına çıkarılması önemlidir. (18. Cilt1 Katı Sonuçları- 1996)
 |
| Rhyton Orta Tunç Çağı |
 |
| Rhyton Orta Tunç Çağı |
1996 yılı çalışmaları Liman Kent, Geç Tunç Çağı, Orta Tunç Çağı tabaklarında ve özellikle 1.Nekropol alanında kazılara devam edilmiştir. 2 tholos ve 4 pithos mezarı açılarak önemli bulgulara erişilmiştir. Bu mezarlar alabastronlar, amphora, vazolar ve bronz yapılmış bir idol iğne bulunmuştur. Bu iğne öğreneğine benzer bir örnek Kafkasya da bulunmuş olup bugün Viyana Sanat Müzesinde sergilenmektedir. (19. Cilt1 Kazı Sonuçları- 1998)
 |
| Vazolar MÖ.2000 |
 |
| Alabastronlar |
1997 yılı çalışmaları doğu yamacındaki yerleşimde ve 1.Nekropol alanında devam etmiştir. Liman Kentin daha doğusuna kaydırılan kazı çalışmalarında Orta Tunç Çağına ait mimari eserler daha bir alana yayıldığı için, bize dönemim mimari anlayışına açıklık getirmiştir. 1. Nekropol alanında yapılan çalışmalarda 1 küçük tholos 6 pithos mezar bulunmuştur. (20. Cilt1 Kazı Sonuçları- 1998)
 |
| Mühür MÖ.2000 |
 |
| Mühür MÖ.2000 |
1998 yılı çalışmaları Liman Kent’in kuzey alanında devam etmiştir. Burada işlik olduğu düşünülen bir mekan üzerinde detaylı çalışmalar yapılmıştır. Burada değişik konumlarda mutfak kapları çıkarılmıştır. Ayrıca bulunan mekanların restorasyon işine de girişilmiştir. (21. Cilt1 Kazı Sonuçları- 2000)
Panaztepe’de dikey dokuma tezgahları, bunların pişmiş topraktan veya taşlar şekillendirilerek ağırşaklar (dokuma tezgah ağırlıkları) yapıldığı görülmüştür. Panaztepe işliklerinde dokuma imalatının yapıldığı ve bunun ticaretinin yapıldığı sanılmaktadır. (Yrd.Doç.Dr.Özlem Tütüncüler- MÖ.2.Bin Ege Bölgesi Dokuma Aletleri-2006)
 |
| Ağırşaklar MÖ.2000 |
 |
| Ağırşaklar MÖ.2000 |
1999 yılı çalışmaları Panaztepe’ nin güneyinde bulunan mezarlıkta devam edilmiş ve bu mezarlığın belli bir parselizasyona sahip olduğu tespit edilmiş, Bu adalarda tekli, ikili, üçlü gruplandırmalar yapıldığı ve yetkililerden bu alanın koruması istenmiştir. (22. Cilt1 Kazı Sonuçları- 2001)
 |
| Matara MÖ.2000 |
2000 yılı çalışmaları 1999 yılı çalışmalarına devam edilmesidir. Aynı yerlerde çalışmalara, tasnif ve restorasyona devam edilmiştir. 23. Cil1 Kazı Sonuçları- 2001)
 |
| Amphora MÖ.1400 |
2001 yılı çalışmaları kapsamında Prof.Dr. Armağan Erkanal öncülüğünde Güney Ailos yüzey araştırmalarına başlanmıştır. (Panaztepe yerleşiminin diğer yerlerle olan ilişkisini tespit amacına yönelik bu araştırma sonuçlarını ayrıca paylaşacağım. TK.) Bu yılın çalışmaları yine mezarlık alanda yatay olarak genişleyerek devam etmiştir. Yaklaşık 350 m2 alan kazılmıştır. (24. Cilt1 Kazı Sonuçları- 2002)
 |
| Panaztepe Buluntuları |
2002 yılı çalışmaları Liman Kent yerleşiminde ve yine mezarlık alanında 106 m2 bir alan açılarak devam etmiştir. Bu açmada 2 mezar ele geçirilmiş ve özelikle birisinin kayda değer olduğu belirtilmiştir. Bu mezar iki tabakayı yok ederek yapılmış olan kare planlı bir oda mezarıdır. Bu mezar türü Panaztepe’de ilk defa bulunmuştur. (25. Cilt2 Kazı Sonuçları- 2003)
 |
| Aplikler Geç Tunç Çağı |
2003 yılı kazıları Panaztepe’nin batısında bulunan Dikentaş Tepesi’nin eteğinde yapılmıştır. Burada yapılan çalışmalar sonucunda, bu bölgenin Eski Tunç döneminin sonu ile Orta Tunç döneminin başı arasında iskân gördüğü tespit edilmiştir. Söz konusu bu bölgede 6 adet Roma Dönemi mezarının yanı sıra, 203 adet İslam Dönemi mezarına rastlanmıştır. (26. Cilt2 Kazı Sonuçları-2004)
 |
| Aplikler Geç Tunç Çağı |
 |
| Aplikler Geç Tunç Çağı |
2004 yılı kazı çalışmaları Panaztepe’ nin doğu kısmında kalan Liman Kent yerleşmesinde yapılmıştır. Geç Tunç dönemi yerleşimi olarak tespit edilmiştir. Ayrıca eskiden bir ada olduğu tespit edilen Panaztepe’nin uzun yıllar kullanılan bir su kaynağı tespit edilmiş ve son dönemlerine kadar kullanıldığı belirlenmiştir. (27. Cilt1 Kazı Sonuçları-2005)
 |
| Amphora MÖ.2000 |
2005 yılı kazı çalışmaları Panaztepe’nin doğu kısmında kalan Liman Kent yerleşmesinde devam edilmiştir. Sonuç olarak dört tabakanın varlığı bu yılın çalışmaları sonucunda tespit edilmiştir. Bu tabakalar şöyledir: I. Osmanlı-Bizans Dönemi, II. Geç Roma-Bizans Dönemi, III. Geometrik Dönem, IV. Geç Tunç Çağı (4 yapı katı). Ayrıca Panaztepe’de Arkaik Dönem de mevcuttur, fakat 2005 yılı çalışmalarında bu dönem ile ilgili bir ize rastlanmamıştır. (28. Cilt1 Kazı Sonuçları- 2006)
 |
| Ok Uçları Orta Tunç Çağı |
2006 yılı kazı çalışmalarında 2005 yılı çalışmaları geliştirilerek devam edilmiş ve Geç Tunç Çağı için 2 adet daha yapı katı tespit edilmiştir. (29. Cilt2 Kazı Sonuçları- 2008)
 |
| Kapaklı Amphora Orta Tunç Çağı |
2007 yılı çalışmaları yine Liman Kent yerleşiminde devam edilmiş ve 390 m2’lik bir alan kazılmıştır. Burada hem manastır planlı bir bina olması, hem de üç adet eve benzer yapının varlığı tespit edilmiştir. (30. Cilt1 Kazı Sonuçları- 2009)
 |
| Çömlek MÖ.2000 |
 |
| Çömlek MÖ.2000 |
Taylan Köken
