Notion Yerleşimi / İZMİR / AİOLİS / Menemen –Boztepe Mevkii

Notion’un Yeri: İzmir ili Menemen İlçesi Eski Asarlık Mahallesi yamaçlarında eski haritalarda Gavurtepe olarak anılan şimdilerde Boztepe olarak bilinen yükseltinin üzerindeki kalıntılardır.

Notion Uydu Görüntüsü

Notion Adı: Herodot tarihinde adı geçen 12 Aiol kentinden biridir. Sayın Prof.Dr. Ersin Doğer’e göre yeri Menemen Asarlık’ın yamaçlarındaki Boztepe üzerindeki kalıntılar Notion Antik Kentine aittir. Sayın Prof.Dr. Bilge Umar’a göre ise İonia Bölgesindeki Kolophon kentinin güneyinde kalan iskelenin bulunduğu yerdeki kalıntılar Notion kentine aittir. Notion Helen dilinde “Güney” veya “Güney Rüzgarı” anlamındadır.

Biz konum itibari ile, Aiolis Bölgesinin yayılımı itibari ile Boztepe’deki yerleşimin Notion olma ihtimalini daha yüksek bulmaktayız. Tabi iki yerleşimin de var olması bir gerçektir ve son sözü yine bu yerleşimlerde yapılacak olan detaylı araştırma ve kazı sonuçları söyleyecektir.

Notion Boztepe

Notion Boztepe

Asarlık Köyü (Mahallesi): Asarlık mahallesi adına tahrir ve avarız haneleri tespit defterlerinde rastlanmaktadır. 1890 yılı Aydın Vilayeti Salnamesinde Asarlık Köyü olarak adı geçmektedir. Asarlık Köyü’nün cemaatleri Çaparlar, Çekmezler, Havuçlar ve Tahtacılardan olup konar göçer Türkmen/Yörüklerdir. Çaparlar kış aylarında Yamanlar (Amanara) Dağı eteğinde Kışla Mevkiinde geçirirlerken, yaz aylarında Asarlık’ın bulunduğu yaylaya iniyorlarmış.        

Notion Kısa Tarihi: Aiolis genel tarihi içinde 12 Aiol kentinden biri olarak anılmasına rağmen hakkında herhangi bir bilgiye sahip değiliz. Yerleşim burada görülen çanak çömlek kırıntılarına göre MÖ.700’lerde kurulmuş ve varlığını Roma Dönemine kadar sürdürmüştür.       

Gavur Damları Kaya Mezarı

Gavur Damları Mevkii

Gavur Damları Kaya Mezarı

Gavur Damları Kaya Mezarı

Gavur Damları Kaya Mezarı

Gavur Damları Kaya Mezarı

Notion Kalıntıları: Bu kentte bilimsel bir kazı yapılmamıştır. Civarda bulunan ve gözden uzakta kalan bu yerleşim yeri de diğer Aiol Yerleşimleri gibi kaçak kazılar ile tahrip edilmekte ve kendi kaderine bırakılmıştır.

Bu yerleşimi ilk olarak 1984 yılında Sayın Prof.Dr. Recep Meriç “İzmir ve Manisa İlleri Yüzey Araştırmaları” kapsamında dolaşmış ve burada ele geçen seramik parçalarının Arkaik Döneme ait olduklarını ayrıca MÖ.4 yüzyıldan kalma siyah firnisli seramik kırıntılarının ele geçtiğini söylemektedir.

Daha sonra Sayın Hocamız Ersin Doğer “Menemen Tarihi” isimli kitabında buradaki araştırmaları ile ilgili bilgiler vermiştir. Burada ele geçen keramik parçalarının MÖ.7.yüzyılın sonu ile MS.4.yüzyıl sonu arasında çeşitlilik gösterdiğini belirtmektedir. Fakat burada yapılabilecek sondaj çalışmaları ile yerleşim yeri tarihinin MÖ.9-8.yüzyıllara kadar gerileyebileceği kanısındadır.
Notion Yerleşiminin üstünde Gavur Damları olarak anılan mevkide bulunan orijinal kayaya oyulmuş mezar dikkat çekici. Defineciler tarafından aşırı tahrip edilmiş bu kaya mezarı Notion'u ve Menemen'i gören bir konumda olması sebebiyle bir yöneticiye veya ileri gelen bir şahısa ait olmalı...

Bölgeyi dolaşan Sayın Nimet Ezgi Türken ise tezine bir su kemeri kalıntısının resmini koymuştur. Fakat suyun nereden temin edilip buraya getirildiği konusunda herhangi bir bilgisinin olmadığını söylemiştir.  

Kaynakça: Ersin Doğer –İlk İskânlardan Yunan İşgaline Kadar Menemen ya da Tarhaniyat Tarihi –Sergi Yayınevi -1998 / Bilge Umar- Aiolis- İnkılâp Kitabevi -2002 / Prof.Dr. Recep Meriç -3.Araştırma Sonuçları Toplantısı -1985 –Nimet Ezgi Türken –Kuzey Ege Bölgesi Tarihi Yerleşim Merkezlerinin Su Sistemlerinin Hidrolik ve Hidrolojik Açıdan İncelenmesi -2006 / www.panoramio.com 

Taylan Köken