23 Nisan 2013 Salı

Kryos / Nif Çayı...

Krios/Kryos: Günümüzde Nif Çayı’nın antik adıdır. Sipylos Dağından doğan ve kuzeyde Hermos (Gediz) Irmağına karışarak onunla birlikte Ege Denizine ulaşır. Diğer adı Cryos yani Kryos Helen dilinde “Soğuk” anlamındadır. Krios ise Helen dilinde “Koç” anlamındadır.

Kaynakça: Bilge Umar- Türkiye’deki Tarihsel Adlar- İnkılâp Kitabevi- 1993.

Taylan Köken

20 Nisan 2013 Cumartesi

Sipylos / Manisa Dağı...

Sipylos: Günümüzde Manisa Dağı’nın antik adıdır. Manisa merkezinin güneyinde kalır. Günümüzde Spil Dağı olarak söylenmektedir. Bilge Umar Sipylos’un Luvi dilinde gelme olduğunu söylemekte, özünün ise “Yarık” anlamındaki Sipuwla olduğunu belirtmektedir. Spil Milli Parkının içindeki iki ana yükseltinin en yüksek yeri 1.513mt.dir.

Kaynakça: Bilge Umar- Türkiye’deki Tarihsel Adlar- İnkılâp Kitabevi- 1993 / Halikarnas Balıkçısı –Sonsuzluk Sessiz Büyür –Bilgi Yayınevi -1986.

Taylan Köken

19 Nisan 2013 Cuma

Hyllos / Koca Çay...

Hyllos: Günümüzde Koca Çay’ın antik adıdır. Manisa’ya İli Demirci İlçesi sınırlarındadır. Lydia Bölgesindedir. Hyllos (Hillos) Latince yazımındadır. Helen yazımında Yllos. Bilge Umar anlamının “Koruluk” olduğunu belirtmektedir.
Gediz (Hermos) nehrine katılarak Ege Deniziyle buluşur.

Kaynakça: Bilge Umar- Türkiye’deki Tarihsel Adlar- İnkılâp Kitabevi- 1993.

Taylan Köken

18 Nisan 2013 Perşembe

Hyllos / Kum -Gördes Çayı...

Hyllos: Günümüzde Kum Çayı, Gördes Çayı’nın antik adıdır. Manisa’ya İli Gördes İlçesi sınırlarındadır. Lydia Bölgesindedir. Hyllos (Hillos) Latince yazımındadır. Helen yazımında Yllos. Bilge Umar anlamının “Koruluk” olduğunu belirtmektedir.
Eskiden balık dolu olan bu çay, günümüzde Anadolu topraklarını denize taşıyan ve adına yaraşır bir renktedir. Gediz (Hermos) nehrine katılarak Ege Deniziyle buluşur.

Kaynakça: Bilge Umar- Türkiye’deki Tarihsel Adlar- İnkılâp Kitabevi- 1993 / Halikarnas Balıkçısı –Sonsuzluk Sessiz Büyür –Bilgi Yayınevi -1986.

Taylan Köken

17 Nisan 2013 Çarşamba

Gygaie / Gölmarmara Gölü...

Gygaie: Günümüzde Gölmarmara Gölü’nün antik adıdır. Manisa’ya İli Gölmarmara İlçesi sınırlarındadır. Sardis Antik Kentinin 10km kuzeyinde bulunan Gölmarmara “Bintepeler” olarak anılan Lydia Kral Mezarları olan Tümülüsleriyle meşhurdur.
Göle Halikarnas Balıkçısı Gaigaia diye anar. Bilge Umar gölün diğer adının Gyges Gölü olduğunu ve bunun en büyük Tümülüste gömülü olduğu varsayılan Lydia Kralı Gyges’in adından kaynaklandığını söylemektedir. Diğer bir isim de Koloe’dir ve Ana Tanrıçayla alakalı olduğu düşünülmektedir. Başka kaynaklara göre de Gygaeishe, Gygean isimleriyle de anılmaktadır. Marmara adı ise Helen dilinde Mermerin çoğulu olan Marmaron kelimesinden anılmaktadır.   

Kaynakça: Bilge Umar- Türkiye’deki Tarihsel Adlar- İnkılâp Kitabevi- 1993 / Halikarnas Balıkçısı –Sonsuzluk Sessiz Büyür –Bilgi Yayınevi -1986 / www.golmarmara.bel.tr

Taylan Köken

16 Nisan 2013 Salı

Paktolos / Sart Çayı...

Paktolos: Günümüzde Sart Çayı’nın antik adıdır. Sardis Antik Kentinin yanından akan ve “altın tozlarını taşıdığı” söylenen ırmaktır. Hermos (Gediz) Irmağına karışarak onunla birlikte Ege Denizine ulaşır. Paktolos’un Hermos’a karışmasından dolayı Hermos’un da altı taşıdığına inanılırdı.
Bilge Umar’a göre adın öz biçiminin Paktuwala olmalıdır. Pakt(a)-uwa-la, Pakta-çık-lık, “Küçük Pakta’lık” anlamındadır. Pakta’da Sırt, Dağ Sırtı demektir.

Kaynakça: Bilge Umar- Türkiye’deki Tarihsel Adlar- İnkılâp Kitabevi- 1993 / Halikarnas Balıkçısı –Sonsuzluk Sessiz Büyür –Bilgi Yayınevi -1986.

Taylan Köken

14 Nisan 2013 Pazar

Kogamos -Kogamis / Alaşehir Çayı...

Kogamos/Kogamis: Günümüzde Alaşehir Çayı’nın antik adıdır. Alaşehir Çayı ve kollarından olan Sarıkız Çayı Kogamos olarak anılmaktadır. Hermos (Gediz) Irmağına karışarak onunla birlikte Ege Denizine ulaşır.

Philadelphia Antik Kenti (Alaşehir) paralarının üzerinde adı geçmektedir. Bu adın Helen dilinde herhangi bir anlamı yoktur. 

Kaynakça: Bilge Umar- Türkiye’deki Tarihsel Adlar- İnkılâp Kitabevi- 1993.

Taylan Köken


13 Nisan 2013 Cumartesi

Ambrosia / Tanrının İçkisi...

Ambrosia: Helen Mitolojisine göre kimi zaman Tanrının İçkisi (şarap?), kimi zaman Tanrının Yiyeceği ve genel olarak “Sonsuz Hayat” veren balımsı bir nektardır.
Yunanca a- “olmayan” ve mbrotos-“zorunluluktur”, “bir şeylere muhtaç bırakmayan gıda” anlamındadır. Başka değişik anlamları vardır.
Homeros ve Hesiodos’ göre Hermos Nehri suyuna Ambrosia suyu karışmıştır. 
   
Kaynakça: www.tr.wikipedia.org / Halikarnas Balıkçısı –Sonsuzluk Sessiz Büyür –Bilgi Yayınevi -1986

Taylan Köken

12 Nisan 2013 Cuma

Tethys / Nehirlerin Anası...

Tethys ve Okeanos Mozaiği
Tethys: Okeanus ve Gaia’nın on iki Titan evladından birisidir. Erkek kardeşi Titan Okeanus ile evlenerek üç bin tane peri kızı olan Nympheleri yaparlar. Bunlar bugün yeryüzü üzerindeki ırmaklar ve göllerdir. Bu kızlar insanoğlunun bakıcılığını yapmaktadır.

Kaynakça: Azra Erhat –Mitoloji Sözlüğü –Remzi Kitabevi -1993.

Taylan Köken

11 Nisan 2013 Perşembe

Okeanos / Okyanus...

Okeanos: Hesiodos şöyle demektedir: Gaia (Toprak Ana) Khaos’tan çıkar çıkmaz kendi başına Uranos’la (Gök) Pontos’u (Deniz) yaratır. Sonra yaratmış olduğu gökle birlikte olarak; “sarmaşıp kucaklaşarak yarattı derin anaforlu Okeanos’u”…
Okeanos
Okeanus Gaia’nın on iki Titan evladından birincisidir. Kız kardeşi Titan Tethys ile evlenerek üç bin tane peri kızı olan Nympheleri yaparlar. Bunlar bugün yeryüzü üzerindeki ırmaklar ve göllerdir.

Kaynakça: Azra Erhat –Mitoloji Sözlüğü –Remzi Kitabevi -1993.

Taylan Köken

10 Nisan 2013 Çarşamba

Astarpa / Küçük Menderes Nehri...

Astarpa: Günümüzde Küçük Menderes Nehri’nin Hitit döneminde kullanılan antik adıdır. Bilge Umar’a göre Astarpa Asta-(a)rpa öğelerinden türetilmiş ve Luvi dilinde “Akar-Çay” anlamındadır.  
Diğer adı Kaystros’dur. Kaystros Nehri aynı zamanda geçtiği ovalara da Kaystros Bölgesi denmesine sebep olmuştur. Lydia bölgesindedir.
İzmir’in Ödemiş ilçesinin Bozdağ’larından (Antik Tmolos / Timolos) doğan akarsu 175 km.lik yol kat ettikten sonra Selçuk ilçesi Pamucak sahilinde denizle kucaklaşır.     

Kaynakça: Bilge Umar- Türkiye’deki Tarihsel Adlar- İnkılâp Kitabevi- 1993.

Taylan Köken

9 Nisan 2013 Salı

Kaystros / Küçük Menderes Nehri...

Kaystros: Günümüzde Küçük Menderes Nehri’nin antik adıdır. Diğer adı Astarpa’dır. Kaystros Nehri aynı zamanda geçtiği ovalara da Kaystros Bölgesi denmesine sebep olmuştur. Lydia bölgesindedir.
İzmir’in Ödemiş ilçesinin Bozdağ’larından (Antik Tmolos / Timolos) doğan akarsu 175 km.lik yol kat ettikten sonra Selçuk ilçesi Pamucak sahilinde denizle kucaklaşır.     

Kaynakça: Bilge Umar- Türkiye’deki Tarihsel Adlar- İnkılâp Kitabevi- 1993.

Taylan Köken

8 Nisan 2013 Pazartesi

Maiandros / Büyük Menderes Nehri...

Genç Meandros

Maiandros: Günümüzde Büyük Menderes Nehri’nin antik adıdır. Aynı zamanda bu ırmağın tanrısallaşmış adıdır. Birçok Anadolu nehri gibi Okeanos ile Tethys’in erkek evladıdır. Bir diğer söylenişi Meandros’dur ve “Suların Dirsek Yaptığı Yer” demektir.  


Bilge Umar’a göre Maiandros adı Luvi/Pelasgos dilinden gelmedir. Ma-(A)dra yerine Maia-(A)dros olmuştur. Helen dilinde “Maia’nın Erkeği” anlamındadır.

Menderes / Maiandros / Meandros nehri taşıdığı alüvyonlarla birçok ilk çağ kentini zor durumda bırakmış, denize döküldüğü yerlerde limanları işlevsiz hale getirmiştir. Eski çağlarda Milet Halkı ayaklanır ve tarlalarını bataklık, limanlarını da ova haline getiren bu insafsız Menderes Tanrısına karşı dava açarlar. Hakim davayı kabul eder ve Menderes’e cezayı keser. Bu cezayı Maiandros’a tapılan ırmak tanrısının tapınağındaki papazlar öder ama koca ırmak bu cezalara rağmen Anadolu toprağını denize taşımaya devam eder…


Kaynakça: Azra Erhat –Mitoloji Sözlüğü –Remzi Kitabevi -1993 / Bilge Umar- Türkiye’deki Tarihsel Adlar- İnkılâp Kitabevi- 1993.

Taylan Köken