Melanpagos Yerleşimi (Gökkaya) / İZMİR / AİOLİS / Karşıyaka

Melanpagos Yerleşiminin Yeri: İzmir ili Karşıyaka ilçesi Yamanlar Dağı ile Gökkaya denilen sivri tepeye yaslanan düzlükte bulunmaktadır. Emiralem-Yamanlar Dağı arasındaki orman yolunun yakınındadır.

Melanpagos Uydu Görüntüsü

Yamanlar Köyü: 1868 yılında Karşıyaka ve Yamanlar Menemen’e bağlıdır. Yamanlar önce Bornova’ya daha sonra ise Karşıyaka’ya bağlanmıştır.

Köy halkı Yaman/Yamanlar/Yamanlu/Yamanlı cemaatine bağlı Yörük Türkmenidir.

Melanpagos Adının Anlamı: Helen dilinde “Yağıztepe” veya “Karatepe” anlamına gelmektedir.

Gökkaya ve Ardında Yamanlar Dağı

Melanpagos Tarihi: Aigai Antik Kenti, Temnos (Görece Kalesi) gibi dağlık kesimde kalan bir Aiolis Yerleşimi olan Melanpagos tarihi hakkında bir bilgi yoktur. Yerleşim yerinde bulunan keramik parçalarına göre yerleşim varlığını Helenistik Dönem Sonu / Roma Dönemi başı olan MÖ.130 yıllarına kadar varlığını sürdürmüştür.

Melanpagos Kalıntıları ve Araştırma Sonuçları: Melanpagos’un varlığı değerli hocamız sayın Prof.Dr. Ersin Doğer tarafından kanıtlanmıştır. Melanpagos’un varlığı Menemen’e bağlı Göktepe Köyü sınırları içinde bulunan platoda izine rastlanan bir sınırtaşı ile kanıtlanmıştır. Bu sınır taşında yerleşim Gökkaya olarak anılmakta ve anlam olarak Helen dilinde Melanpagos: Karataş, Karatepe veya Laciverttepe olarak geçmektedir.  

Yerleşim kuzey sırtını Gökkaya denilen sivri kayalığa yaslamıştır. Akropolis bu kayalığın güneyindeki sırtta kuleler ile takviye edilen surlar içinde yer almaktadır. Sur duvarları dikdörtgen ve kare blok taşlardan imal edilmiştir. Yerleşim akropolis surlarının haricinde de varlığını sürdürmektedir. Yerleşimin bu aşağıdaki bölümünün de surlar ile korunduğu düşünülmektedir.

Melanpagos hiçbir zaman kent büyüklüğüne ulaşamamış bir yerleşimdir. İlk kuruluşunda bir Aiol kenti olan Smyrna’nın Yamanlar üzerinden gelen tehlikeleri engellemek için inşa edilmiş bir kale olmalıdır. Buluntular arasında en erken malzeme MÖ.600 yıllarına tarihlenebilen bir tapınak yapısının ante başlığıdır.

Melanpagos Yerleşimi hakkında bilimsel bir kazı veya detaylı araştırma yapılmamıştır. Sapa bir yerde kalan bu yerleşimimiz diğer bir antik yerleşimimiz gibi defineci terörü ile tahrip edilmektedir.      

Kaynakça: Prof.Dr. Ersin Doğer –Menemen Tarihi –Sergi Yayınevi -1998 / Bilge Umar- Aiolis- İnkılâp Kitabevi -2002 / www.panoramio.com 

Taylan Köken