Aigai Antik Kentinin Yeri: Manisa
ili Merkez ilçesi sınırları içinde, tam İzmir-Manisa il sınırında
bulunan Yuntdağı Köseler Köyünün 2km kadar uzaklıktaki Gün Dağı üzerindedir.
Buraya en rahat ulaşım, Yeni Şakran beldesinden yaklaşık 14km’lik bir yol ile yapılmaktadır. Aigai kenti, antik Pythikos yani Güzelhisar Çayı ve onun
kolları ile çevrilmiştir.
|
Aigai Amblemi |
|
Köseler Tabelası |
|
Köseler Tabelası |
|
Aigai Kazı Tabelası |
|
Gün Dağı Üstten Çekim |
|
Aigai Antik Kenti |
|
Aigai'den Manzara |
|
Aigai'den Köseler Köyü |
|
Köselere Yakın Dere |
|
Aigai Kenti Levhası |
|
Aigai Kenti Yeni Levha |
Aigai Adı: Nemrut(Nemrud)
Kale olarak da adlandırılmaktadır. Aigai adı, Aiga sözcüğünün Hellen
diline göre çoğul biçimidir. Hem “Aiga’lar” hem de “Aiga Halkı”(nın kenti)
anlamında belirtebilir.
Hesedios, “Oros Aigaios” “Ege Dağı” diyerek İda Dağını belirtiyor.
Platon, “Aigaios Pontos” “Ege Denizi” diyor. İyon dilinde “Aigaios” “Keçi”
demek. “Aigeos” ise “Keçi Postu” demek. Ayrıca Aigai kentinin adı Herodotos’ta
“Aigaiai”, Plinius’ta “Aegaeae” olarak belirtiliyor. Kentte bulunan sikkeler
üzerinde ise kentin adı “Aigaieon”, “Aigeaion”, “Aigaion” olarak geçmektedir.
Aigai, Aiol’lerin diline göre “Keçi Halkı” anlamındadır. Eski Helen dilinde
“Aiks” keçi demektir. Bugün dahi bu topraklarda keçinin haricinde evcil bir
hayvanın varlığını sürdürmesi zordur. Aigai sikkelerinin bir yüzünde de keçi
başının kullanılmış olması tesadüf olmamalı.
Aiga kök sözcüğü anlam olarak “Keçi” olsa da Sayın Prof.Dr Bilge Umar,
bunun bir rastlantı olduğunu belirtmektedir. Pelasgos dilinden kalma sözcükleri
araştıran van Windekens Aiga sözcüğünün anlamını “Meşe”, “Palamut Meşesi”
olarak belirtmiştir. Bugün bu topraklarda görülen yaygın ağaç türü de meşedir.
Aiga’nın adının büyük ihtimalle Ai(a)-ka, Aia-Yeri, yani “Toprak Ananın
kutsal yeri, Toprak Ana tapkısının yeri” anlamındadır.
Aigai Kentinin Kısa
Tarihçesi: Aigai Kenti Mysia sınırlarına denk gelmesine rağmen Aiol’ların kurduğu 12
kentten birisidir. Temnos Antik Kenti ile birlikte içeride kalan kentlerden
biridir, diğer kentlerin tamamı Ege denizi kıyısında konumlanmıştır. MÖ.1100
yıllarında kurulduğu kabul edilmektedir. Aiol’lar Batı Anadolu’da kıyı
kesimlerinde yerleşimler kurmalarına rağmen Aigai’yi denize uzak ve dağlık bir
kesimde kurmuşlardır. Bulunduğu coğrafya itibarıyla savaşların ve istilaların
uzağında kaldığı için kuşatmalara ve yıkıma maruz kalmamıştır.
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
Aigai Kenti Bergama Krallığının hakimiyetinde önemi artmış olduğu
düşünülmektedir. Ege Bölgesinde MS.17 yılında meydana gelen büyük depremde kent
büyük ölçüde tahrip olmuştur. Tiberius tarafından bölgedeki birçok kentte
yapılan yardım buraya da yapılmış ve kent onarılıp yeniden inşa edilmiştir.
Aigai halkı özellikle
hayvancılık ve tarım konularında faaliyet gösteriyorlardı. Ayrıca
dokumacılık da önemli geçim kaynağıydı. Anlaşma imzaladıkları müşterilerine,
komşu şehirlerden mal almamalarını şart koşarlardı.
Aigai’de Gladyatör Dövüşleri de
yapılmaktaydı. Altertumer’de de anılan yazıtta bir yapının onarımı için kentte
üç kez gladyatör dövüşleri düzenlenmiştir. Hatta bu dövüşleri kazanıp
özgürlüklerini kazanan köleler, daha sonraları para kazanmak amacıyla da
gladyatörlüğe devam ederler.
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
Aigai Kazı
ve Araştırma Sonuçları: Aigai kentinde ilk araştırma Bergama Kazısını
yürüten Alman Arkeologlar tarafından 1885,1886 yıllarında yapılmış ve 1889
yılında “Altertümer von Aigai” adı altında yayınlanmıştır. Richard Born ve Carl
Schuchhardt’ın ortak çalışması olan bu yapıt 2004 yılında arkeolog Sayın O.Kürşat
Serttürk ve M.Hamdi Kan tarafından Türkçe olarak yayınlanmıştır.
Bu önemli yapıtı internet ortamında elde etmeden ve okumadan Aigai Kenti
gezinizin eksik olacağını söyleyebiliriz.
Yine Sayın Şükrü Tül’ün Ege Yayınları tarafından 1995 yılında basılan “Aigai – Aiolis’te Bir Dağ Kenti” kitapçığı bu
kenti dolaşırken ve tanırken size yardımcı olacağını düşündüğümüz nefis bir
gezi kitapçığıdır. Şükrü Tül hocamızdan yeni kazılar ışığında ortaya çıkanlara
göre daha kapsamlı bir kitap beklediğimizi belirtelim.
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
|
Aigai Kalıntıları |
Sayın Prof.Dr. Hasan Malay, “Manisa ve Denizli İllerinde Epigrafik
Araştırmalar” yazısında 1981 yılında Maldan Köyünde bulunan ve Manisa Müzesine
getirilen yazıtlı bir bloktan söz etmektedir. Yazıt Helenistik Döneme ait ve
yörede hakimiyet kuran kişilerin “Kraliyet Hazinesi” olarak almış oldukları
vergilerin oranlarını belirtmektedir. MÖ.300’lü yıllara ait olduğu düşünülen bu
yazıt, o dönemde yöre halkından topraklarının ve çiftliklerinin önce ellerinden
alındığı sonra da geri verildiği anlaşılmaktadır.
Menemen ilçesi üzerine yapmış
olduğu çalışması ile adını çok sık olarak andığımız değerli hocamız Sayın
Prof.Dr Ersin Doğer tarafından Aigai Kenti kazıları 2004 yılında başlatılmış ve
günümüzde de sürdürülmektedir. Bu kazı sonuçlarını Aigai Kalıntıları maddesinde
bölüm bölüm aktaracağız.
|
MS.41-48 Messalina-Zeus |
|
MS.41-54 Claudius-Apollo |
|
MÖ.200-0 Hermes-Keçi |
|
MÖ.300 Apollo-Keçi |
|
MÖ.400-300 Apollo-Keçi |
Kaynakça: Bilge
Umar- Aiolis- İnkılâp Kitabevi (2002) / Yrd.Doç.Dr. Hasan Malay -2.Araştırma
Sonuçları Toplantısı -1984 / Prof.Dr. Ersin Doğer -29. Cilt1 Kazı Sonuçları
Toplantısı -2007 / Prof.Dr. Ersin Doğer -31. Cilt2 Kazı Sonuçları Toplantısı
-2009 / Yrd.Doç.Dr. Hasan Malay –Batı Anadolu’nun Antik Çağdaki Ekonomik Durumu
/ Sema Polat Öğüt –Principatus Dönemi Küçük Asya’sında Gösteriler -2006 / Şükrü
Tül –Aigai: Aiolis’te Bir Dağ-Kent –Ege Yayınları -1995 / Sedat Akkurnaz –Anadolu’daki Dor Düzenli
Tapınaklar -2007 / Nimet Ezgi Türken –Kuzey Ege Bölgesi Tarihi Yerleşim
Merkezlerinin Su Sistemlerinin Hidrolik ve Hidrolojik Açısından İncelenmesi
-2006 / O.Kürşat Serttürk –M. Hamdi Kan –Altertümer von Aigai (Türkçe Çeviri)
-1889 / www.asiaminorcoins.com / Aigai Facebook Grup Sayfası.
Taylan Köken
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder