Elaiousa-Elaioussa Yerleşimi / İZMİR / AİOLİS –Dikili –Georgios (Corci) Adası

Elaiousa’nın Yeri: İzmir ili Dikili ilçesi Çandarlı Beldesi adalarından Georgios –Corci –Mardaliç –Kız Kulesi Adası olarak değişik adlarda anılan adanın üzerindeki kalıntılardır. 

Elaiousa İzmir-Çanakkale karayolundan Pitane-Çandarlı tabelasını takip ederseniz 10km sonra Çandarlı’ya varıldıktan sonra Bademli yönüne doğru kıyı takip edilirse Deniz Köye gelinir. Deniz Köyün karşısındaki dört adanın büyük olanıdır. Yerleşim antik Kane yani Karadağ’ın eteklerindedir.
Mardaliç Adası, Kara Ada, Güvercin Adası, İkikardeşler (İkizceler) Adaları 1991 yılında 1.Derece Doğal SİT alanı olarak tescil edilmiştir. 

Çandarlı Adaları Uydu Görüntü

Elaiousa Uydu Görüntüsü

Corci Adası Panoramik Görüntü

Corci Adası Panoramik Görüntü 

Corci Adası Panoramik Görüntü 

Corci Adası Panoramik Görüntü 

Elaiousa’nın Adı: Sayın Bilge Umar’a göre Elaiousa, Ela-uw(a)-assa’dır yani “Boğaz /Geçit-lik- yerleşimi” anlamındadır.

Denizköy ve Corci Adası

Denizköy ve Corci Adası

Corci Adası

Denizköy ve Corci Adası

Denizköy ve Corci Adası

Corci Adası

Kara Ada ve Corci Adası

Elaiousa Kısa Tarihçesi: Strabon’a göre Pitane kentinin hizasında bir adadır.

İon kenti olan Erythrai kentine bağlı bir küçük yerleşimdir. Bu küçük yerleşim Hellespontos’a giden deniz yolu üzerinde Erythrai kenti için bir uç karakolu olarak inşa edilmiştir. Attika Delos Deniz Birliğinde çok düşük vergi payıyla adı geçer. Listedeki adı Elaiousa Erythraion olarak anılmaktadır.

1357 yılında Cenevizli Francesco Gattilusia yörede hakimiyetini pekiştirmiş, Çandarlı Kalesini yapmışlar ve Enez’den Çandarlı’ya kadar tüm kuzey Ege’yi denetimlerine almışlardır. Osmanlı’ya düzenli vergi ödeyerek, evlilikler yaparak güçlerini pekiştirmişlerdir. Çandarlı körfezindeki –antik adı Elaitikos Sinus- Pitane antik kentinin üzerine kurulmuş olan kalenin güvenliği için denizden gelecek tehlikeleri önceden bildirmek için Corci adasının denize bakan tarafında bir gözetleme kulesi inşa ederler.       

Fatih Sultan Mehmet döneminde komutanı Mahmut Paşa tarafından Çandarlı kalesi fethedilince, ada da Osmanlı’ya katılır.

Corci Adası Osmanlı toprağına katılınca, metruklaşmış ve korsan yatağına dönmüştür. Osmanlı’yı uzun yıllar uğraştıran Korsika asıllı Georgia Maria bu adada faaliyet göstermiştir. Bu yüzden ada St.George adası olarak anılmış ve yöre halkının söylediği şekille Corci Adası olarak günümüze kadar anılmıştır. Korsan Georgia, Lepette adındaki teknesiyle Venediklilerin hizmetine girmiş ve kıyı boyunda korsanlık faaliyetlerinde bulunmuştur. Civar yerleşimlerden yakaladığı çiftçileri, istediklerini alamayınca, kulenin alt bölümü olan zindanda hapsediyor, köle olarak Venediklilere satıyordu.

17.yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu Kaptan Paşa’yı görevlendirir ve Gergia Maria bir kuşatma ile öldürülerek ele geçirilmiştir.      

Corci Adası Ceneviz Kulesi

Ceneviz Kulesi

Corci Adasının Ucundaki Ada

Kara Ada

Denizköy ve Corci Adası

Kara Ada

Çandarlı Adaları

Çandarlı Adaları

Corci Adası

Elaiousa Kalıntıları ve Araştırma Sonuçları: Adada bulunan kule 1989 yılında Ayda Arel tarafından araştırılmıştır. Gözetleme Kulesi 3,5mt duvar kalınlığında, 15x15 boyutlarında kare planlı çatısı olan 15mt yüksekliğinde olan kule adanın en yüksek yerine inşa edilmiştir ve zindan olarak da kullanılmıştır. Günümüzde çatısı yok olmuştur. Kule yeryer devşirme malzemeler kullanılarak inşa edilmiştir. Sanıyoruz ki, Çandarlı Kalesi nasıl Pitane kentinden alınan devşirme malzemelerle yapılmışsa, kule yapımında da bu devşirme malzemeler kullanılmış olmalıdır.     

Adada kulenin haricinde iki Bizans Dönemi şapeli kalıntısı ve adanın arkasında bulunan kapalı koyda Roma Dönemi hamam kalıntıları mevcuttur. Ayrıca kaleye ait olduğu düşünülen bir yazıtın parçası da ele geçmiştir.

Seyrat Tepeden Corci Adası

Corci Adası

Corci Adası Adam Kayalar

Corci Adası Adam Kayalar

Corci Adası Akvaryum Koyu

Kaynakça: Hülya Boyana –Tarih İncelemeleri Dergisi -2006 / Ayda Arel -8. Araştırma Sonuçları Toplantısı -1990 / Bilge Umar –Türkiye’deki Tarihsel Adlar –İnkılâp -1993 / www.denizkoy-dikili.tr.gg 

Taylan Köken