Büyük Maden Adası-I (Pyrgos-Pirgos) / BALIKESİR / AİOLİS / Ayvalık

Pyrgos’un Yeri: Balıkesir ili Ayvalık ilçesine bağlı adalardan birisidir. Büyük Maden Adası olarak anılmaktadır. Hemen yanında Küçük Maden Adası yer almaktadır. Pyrgos, Ali Bey (Cunda) adası ile Küçük Maden Adası arasındadır.   

Pyrgos Uydu Görüntüsü

Pyrgos Adası Panoramik Görüntü

Pyrgos Adası Panoramik Görüntü

Pyrgos Adası Panoramik Görüntü

Pyrgos Adası Panoramik Görüntü 

Cunda -Pyrgos Arası Geçit

Cunda -Pyrgos Arası Geçit

Cunda -Pyrgos Arası Geçit

Cunda -Pyrgos Arası Geçit

Pyrgos Adı: Pyrgos-Pirgos adası üzerinde uzun yıllar kurşun madeni çıkarılmasından dolayı Maden Adası olarak anılmaktadır. Bu madenler antik dönemlerde de işletilmiştir.

Ayrıca birçok kaynakta bu adada yaşayanların kurmuş olduğu kente Pordoselene denmektedir. Bu yüzden ada üzerindeki kuleye Pordoselene Kulesi de denmektedir. Prof.Dr. Engin Beksaç bu kuleyi Pyrgos Kule diğer adıyla Gatolusio Kulesi olarak belirtmektedir. 

Pyrgos Yerleşim Bakiyeleri

Pyrgos Yerleşim Bakiyeleri

Pyrgos Yerleşim Bakiyeleri

Pyrgos Yerleşim Bakiyeleri 

Pyrgos Yerleşim Bakiyeleri

Pyrgos Yerleşim Bakiyeleri

Pyrgos Yerleşim Bakiyeleri

Pyrgos Yerleşim Bakiyeleri

Pyrgos Yerleşim Bakiyeleri

Pordoselene’nin anlamına bakınca şaşırmamak elde değildir. Cunda Adası için Rumlar  “Güzel Kokulu Ada” anlamındaki Moskhonis (Moshonis) adını kullanmışken, Pordoselene Hellence “Osuruklu Selene” anlamına gelmektedir. Sayın Bilge Umar Strabon’un da bu addan rahatsız olduğunu belirtip kenti Poroselene olarak andığını belirtir.

Pyrgos başka kaynaklara göre de değişik adlarla anılmaktadır. “Selinis Polin”, “Pordoselini”, ”Pordoselena” bunlardan bazılarıdır.      

Pyrgos Adası

Pyrgos Doğal Tuzla

Pyrgos Doğal Tuzla

Pyrgos Adası

Pyrgos Adası

Pyrgos Adası

Pyrgos Adası

Pyrgos Adası

Pyrgos Adası

Pyrgos Kısa Tarihi: Pyrgos tarihi, Cunda adası tarihi ile paralel gitmiştir. Cunda’nın tarihini anarken Nesos veya Pordoselene kentlerinden bahsetmiştik. Pyrgos Kule’nin konumuna baktığımız zaman, açık denizin çok iyi gözlemlenebildiğini görmekteyiz. Bu kulenin adının günümüzde Pordoselene olarak anılması tesadüf olmasa gerek… 

Pyrgos Adası

Pyrgos Adası

Pyrgos Adası

Pyrgos Adası

Pyrgos Adası

Pyrgos Adası

Pyrgos Kule

Pyrgos Kule

Pyrgos Kule

Pyrgos Kule

Osmanlı Midilli'yi Gatolusio Ailesinin elinden almıştır.  Bu yüzden kulenin Gatolusio veya Pyrgos olarak anılması daha doğru olacaktır kanaatindeyiz... Midilli karşısına yerleştirilen kuleler ile deniz geçişleri kontrol edilmekteydi. Maden Adasındaki kule Midilli'nin kuzeyini kontrol etmektedir. Midilli'nin güneyini kontrol için Çandarlı'da bulunan Corci (http://arkeodenemeler.blogspot.com.tr/2012/09/elaiousa-elaioussa-yerlesimi-izmir.html) adasında da bir kule bulunmaktaydı. Hatta Piri Reis'in haritasında bu ada da üzerinde bulunan kuleye ithafen Pirgos olarak anılmaktaydı.     

Kaynakça: Bilge Umar - Türkiye’deki Tarihsel Adlar - İnkılâp Kitabevi (1993) / Ahmet Yorulmaz –Ayvalık’ı Gezerken –Geylan Kitabevi / Prof.Dr. Engin Beksaç / www.cngcoins.com 

Taylan Köken