Kentin Adı: “Ak (yerin, kentin) halkı” “Ak kavaklar” (kenti, halkı) anlamındadır.
Kentin Yeri: Leukai Çamaltı Tuzlasında Üçtepeler denilen bölgededir. İzmir’in Çiğli İlçesinden Sasalı Köyüne ulaşılır, buradan kuzeyde yer alan Hermos (Gediz) Irmağı arasında kalan Üçtepeler’in olduğu yerdedir. Leukai kentinin bulunduğu Üçtepeler Mevki 2. Derece Arkeolojik Sit Alanı, Gediz Deltasının tamamı 1. Derece Doğal Sit alanı olarak, alanın tamamı 1998 yılında ise Ramsar Sözleşmesi gereğince koruma altına alınmıştır.
 |
| Leukai Kent Haritası |
Kentin Kuruluşu ve Tarihi: Leukai Kenti Pers Kralına karşı bağımsızlık ilan eden Takhos adlı bir Pers komutanı tarafından MÖ.383 yılında kurulduğu söylenmektedir. Leukai paralarının ön yüzlerinde Takhos’un başı açıkça görülmektedir.
 |
| Takhos-Kuğu Kabartmalı Leukai Sikkesi |
Takhos’un ölümünden sonra kaynaklara göre Urla Klazomenai şehri ile Aliağa’daki Kyme şehri Leukai kentini hâkimiyetlerine almak ister. Anlaşamayan taraflar Delphoi’deki Apollon bilicilik merkezini hakem tayin ederler. Apollon’un rahipleri de tanrının buyruğunu onlara şöyle iletmiştir:”Leukai, orada ilk kurbanı yapacak olana aittir. Yalnız her iki tarafta önceden belirlenmiş tarihte, gün doğarken kendi kentlerinden yola çıkacaklardır.” Körfezin karşı kıyısında bulunan Klazomenai, Leukai’ye kuş uçuşu daha yakın olmasına rağmen karadan ulaşım daha uzundu. Klazomenai halkı, bu zorluğu aşmak için belirlenen tarihten önce Leukai yakınlarında yeni bir koloni kurarak yarışma gününde buradan yola çıkmışlardır. Klazomenai, Leukai' ye ilk ulaşan ve tanrıya kurban sunan taraf olarak kente sahip olmuşlardır.
Leukai paralarının arka yüzünde ise Klazomenai paralarında olduğu gibi kuğu kabartması bulunmaktadır.
 |
| Takhos-Kuğu Kabartmalı Leukai Sikkesi |
Bergama’nın kralı olan III.Attalos ölümüne yakın hazırladığı vasiyetnamede ülkesini yaşamı boyunca bağlı olduğu Roma İmparatorluğuna bırakır. MÖ.133 yılında III.Attalos ölünce, Aristonikos tahtta hak iddia eder ve vasiyete karşı gelir. Aristonikos III.Attalos’un babası II. Eumenes’in gayrimeşru çocuğuydu. Aristonikos Leukai kentini kendine üst edinerek MÖ.132 yılında Roma’ya karşı ayaklandı. Aristonikos'un ordusu Bergama Krallığının ordusunun bir kısmı, halktan ve özellikle özgürlük vaat edilen kölelerden oluşuyordu. Phokaia kentini de önemli donanma gücü ile yanına almayı başarır. Fakat Roma yanlısı Ephesos kentinin donanması Kyme’de Phokaia donanmasını yok edince Aristonikos direnişinde büyük bir yara alır.
Roma konsülü Licinius Crassus Mucianus isyanı bastırmak için Kyzikos, Halikarnassos, Mylassa gibi şehirlerden de yardım alarak Aristonikos’la savaşır ve kaybeder. Konsül savaşta ölür veya başka rivayetlere göre esir olarak düşer. Kendisini götüren askere saldırınca asker tarafından öldürülerek kafası kesilir ve başı Aristonikos’a götürülür.
Roma MÖ.130 yılında konsül olarak Marcius Perperna seçilir ve hemen Anadolu’ya gelir. Kaikos (Bakırçay) civarında savaşırlar ve konsül savaşı kazanır, Aristonikos esir düşer. Roma’ya gönderilir ve senato kararı ile boğularak öldürülür.
Aristonikos’un tarihteki önemi ise, ilk köle isyanını başlatmış olmasıdır. Kyme’li düşünür Blossius fikir babasıdır. İsyanı aynı zamanda dinsel bir savaşa büründürmüş olması da önemlidir.
Kalıntılar: Bizans döneminde de kullanılan Leukai kentinden günümüze fazla bir şey kalmamıştır. Kentin taşları yeni yapılarda kullanılmak üzere taşınmış, tuzlaların arasındaki yolların yapımında kullanılan malzeme, taşocağı olarak kullanılan tepelerden elde edilmiştir. Temel izleri, çatı kiremidi ve seramik parçaları, arkeolojik kazı yapılmayan ve pek fazla bilinmeyen Leukai'den arta kalanlardır. Bu kalıntılar kara (doğu) yanındaki tepenin en yüksek yerinde ve denize yakın olan tepenin kuzey bölümünde yer alır.
Kaynakça: Bilge Umar - Aiolis - İnkılâp Kitabevi (2002) / Bilge Umar - Türkiye’deki Tarihsel Adlar - İnkılâp Kitabevi (1993) / Bilge Umar - İlkçağda Türkiye Halkı - İnkılâp Kitabevi (1999) / Gediz Deltası’nda Yaşayan Doğa ve Turizm Dosyası -Yüksel Güngör / Bergama Krallık Kültü- Bergama Belleten 3-14 / 25 Cilt3 Araştırma Sonuçları.
Taylan Köken
 |
| Leukai Antik Kenti |
 |
| Leukai Antik Kenti |
Taylan Köken
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder