Arkeo Denemeler: Kyme Antik Kenti-II / İZMİR / AİOLİS –Aliağa

KYME KAZI SONUÇLARI: Kyme kazıları için söyleyebileceğimiz ilk şey bu büyük antik yerleşimde kazıların çok ağır ilerlemesidir. Bunun iki sebebi vardır: Arazi büyük oranda özel mülkiyete aittir ve diğer Aiol kentlerinde olduğu gibi görünür mimari malzemelerin yağmayıcılar tarafından talan edildiğinden dolayı kayda değer parçaların kentten taşınmış olmasındandır.

Kentin ilk keşfi Ciriaco de Pizziolli d’Ancona tarafından 1429-30 ve 1446 yıllarında yapılmıştır. Daha sonra Aliağa ve çevresinde geniş arazilere sahip olan Venedik kökenli Baltazzi ailesi tarafından 1874 yılında araştırmalar ve küçük boyutlu kazılar yapılmıştır. Daha sonra Salonen Reinach ve Edmond Pottier 1881 yılında Güney Tepe’nin arkasında geçen Çakmalı Köyü yolunun altındaki Nekropolis alanında kazılar yapmışlardır. Ele geçen bazı yazıtları ve heykelleri İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne, bazılarını da Paris Louvre Müzesine taşımışlardır.

Kyme Giriş Tabelası

Kyme Tanıtım Tabelası

Kyme Antik Kenti Girişi

İlk detaylı çalışmalar ise Prag Üniversitesinden Arkeolog Antonin Salac ve Mimar Neopomucky tarafından yapılmıştır. 1925 yılında kısa ama yoğun kazılarla Kyme’de çalışmışlardır. 1952’de Ekrem Akurgal hocamız Dr. Baki Öğün idaresinde Foça Kazılarından buraya gelerek sondaj kazıları yapmıştır. 1960’lı yıllarda Alman bilim adamları sualtında araştırmalar ve epigrafik çalışmalar yapmışlardır. 1979 yılında Hasan Tahsin Uçankuş, 1982-83 yıllarında Vedat İdil/Orhan Bingöl ve sonra 1985 yılından itibaren İtalyan Sebastiana Lagona ve 2008 yılından itibaren Lagona’nın öğrencisi Antonio La Marca tarafından sistemli kazılar yapılmıştır.

Kale Panoramik Görüntü

Kyme Ortaçağ Kalesi

1979 Yılı Kyme Kurtama Kazısı: Kazı H.Tahsin Uçankuş tarafından 1979 yılında yapılmıştır. Güney yönündeki tepe üzerinde toplam 7 açma yapılarak çalışma yapılmıştır. Ele geçen keramik kırıntıları Arkaik, Klasik, Helenistik ve Roma dönemine aittir. Bu açmalarda duvarlar, su sistemi boruları, bir havuz, bir kuyu, heykel başları, yazıtlar, figürinler ve kentin sınırlarının tespiti için önemli olan sur bakiyeleri tespit edilmiştir.

Duvarlar Roma Döneminden kalma sivil mimari binaların duvarlarıdır. Yazıt bulunan bina ise Helenistik çağdan kalma bir kamu binasının girişidir. Ele geçen en önemli eser ise Archippe Onur Yazıtı ise İzmir Arkeoloji Müzesine götürülmüştür. Sayın Hasan Malay 1.Araştırma Sonuçlarında bu yazıtla alakalı ayrıntılı bir yazı yayınlayacaktır. (H.Tahsin Uçankuş -2. Kazı Sonuçları Toplantısı -1980)

1982 Yılı Kyme Kazıları: Kazı Doç. Dr. Vedat İdil ve Doç. Dr. Orhan Bingöl tarafından yapılmıştır. Çift sıra yıkılmış sütunlar ve bir yazıtlı mermer blok ele geçmiştir. Bu sütunlu yol belli bir yere kadar açılıp planı çıkarılmıştır. Dor ve Korinth düzeninde sütun başlıkları ele geçmiştir. Yine terracota figürinler, heykel parçacıkları ve yazıtlar ele geçmiştir. (Vedat İdil-Orhan Bingöl -5. Kazı Sonuçları Toplantısı -1983)

1983 Yılı Kyme Kazıları: Kazı Doç. Dr. Vedat İdil tarafından yapılmıştır. Kazı bir yıl önceki kazıda ortaya çıkarılan Sütunlu Yapının devamı olarak devam etmiştir. Dor düzeninde bir yapının temelleri ortaya çıkarılmıştır. MS.3. yüzyıla ait yazıt ele geçirilmiştir. Yivli sütun parçaları, figürinler ve yüzey araştırmasında tahrip olmuş bir eros heykeli bulunmuştur. (Vedat İdil -6. Kazı Sonuçları Toplantısı -1984)

Kyme Ortaçağ Kalesi

1986 Yılı Kyme Kazıları: Kazı ve topografik çalışmalar Ord. Prof. Dr. Sebastiana Lagona tarafından yapılmıştır. Kazı sonuçlarına göre sahil kesiminin MÖ.4. yüzyıldan Ortaçağa kadar kullanıldığı tespit edilmiştir. Kazılarda bir Ortaçağ yapısı, A duvarı olarak adlandırılan Helenistik dönem duvarının etrafı ve daha önce tespit edilen mermer basamakların hangi yapıya ait olduğu tespit edilmiştir. (Sebastiana Lagona -9. Cilt2 Kazı Sonuçları Toplantısı -1987)

1987 Yılı Kyme Kazıları: Kazı çalışmaları Ord. Prof. Dr. Sebastiana Lagona tarafından yapılmıştır. 1986 yılında kazılan Ortaçağ Yapısı kazısına devam edilmiştir. Yeni bir taban döşemesi tespit edilmiştir. (Sebastiana Lagona -10. Cilt2 Kazı Sonuçları Toplantısı -1988)

1988 Yılı Kyme Kazıları: Kazı çalışmaları Ord. Prof. Dr. Sebastiana Lagona tarafından yapılmıştır. 1988 yılında kazılar Liman ve çevresinde yapılmıştır. Özellikle liman kısmında bulunan kulelerin temizlenmesi ve mimari detayların çıkarılması sağlanmıştır. (Sebastiana Lagona -11. Cilt2 Kazı Sonuçları Toplantısı -1989)

1989 Yılı Kyme Kazıları: Kazı çalışmaları Ord. Prof. Dr. Sebastiana Lagona tarafından yapılmıştır. 1989 yılında kazılar yine Liman ve çevresinde yapılmıştır. Özellikle liman ve Ortaçağ yapısının Bizans Devrine kadar varlığını devam ettirdiği tespit edilmiştir. (Sebastiana Lagona -12. Cilt2 Kazı Sonuçları Toplantısı -1990)

Kyme Ortaçağ Kalesi

1990 Yılı Kyme Kazıları: Kazı çalışmaları Ord. Prof. Dr. Sebastiana Lagona tarafından yapılmıştır. 1990 yılında kazılar yine Liman ve çevresinde, güney tepe ve kuzey tepe yamaçlarında sondaj kazıları ile devam edilmiştir. (Sebastiana Lagona -13. Cilt2 Kazı Sonuçları Toplantısı -1991)

1991 Yılı Kyme Kazıları: Kazı çalışmaları Ord. Prof. Dr. Sebastiana Lagona tarafından yapılmıştır. 1991 yılında kazılar yine Liman çevresinde ve güney tepe eteklerinde kazılara devam edilmiştir. Ayrıca Ortaçağ Kalesi planları üzerinde detaylı çalışmalar yapılmıştır. (Sebastiana Lagona -14. Cilt2 Kazı Sonuçları Toplantısı -1992)

1992 Yılı Kyme Kazıları: Kazı çalışmaları Ord. Prof. Dr. Sebastiana Lagona tarafından yapılmıştır. 1992 yılında kazılar yine Liman çevresinde, güney tepe eteklerinde, tiyatro yakınında, kuzey tepesinde İsis Tapınağında kazılara devam edilmiştir. Ayrıca kazısı yapılan yerlerde tahribat olması sebebiyle restorasyon çalışmaları yapılmıştır. (Sebastiana Lagona -15. Cilt2 Kazı Sonuçları Toplantısı -1993)

1993 Yılı Kyme Kazıları: Kazı çalışmaları Ord. Prof. Dr. Sebastiana Lagona tarafından yapılmıştır. 1993 yılında kazılar yine Liman çevresinde, güney tepe eteklerinde, tiyatro yakınında, kuzey tepesinde İsis Tapınağında kazılara devam edilmiştir. İsis Tapınağında sunu çukurunda birçok materyal ele geçirilmiştir. Restorasyon çalışmalarına da devam edilmiştir. (Sebastiana Lagona -16. Cilt2 Kazı Sonuçları Toplantısı -1994)

Kyme Ortaçağ Kalesi

1996 Yılı Kyme Kazıları: Kazı çalışmaları Ord. Prof. Dr. Sebastiana Lagona tarafından yapılmıştır. 1996 yılında kazılar yine Liman çevresinde, tiyatro caveası yakınında, kuzey tepesinde İsis Tapınağında sunu çukurlarının etrafında kazılara devam edilmiştir. Kuzey yönünde Petkim mülkiyetindeki bir alanda MÖ.4. yüzyılda kalma bir Tümülüs kazılmıştır. (Sebastiana Lagona -19. Cilt1 Kazı Sonuçları Toplantısı -1998)

1997 Yılı Kyme Kazıları: Kazı çalışmaları Ord. Prof. Dr. Sebastiana Lagona tarafından yapılmıştır. 1997 yılında kazılar yine Liman çevresinde, tiyatro caveasında ve basamaklarında, kuzey tepesinde İsis Tapınağında kazılara devam edilmiştir. Limanda Ortaçağ Kalesinin yanındaki kullanım amaçlı evlerin MÖ.2. yüzyıldan kalma olduğu tespit edilmiştir. Kuzey tepesinde tapınağın etrafındaki kazı genişletilmiş ve MS.5-4. yüzyıldan kalma duvar kalıntıları ortaya çıkmıştır. (Sebastiana Lagona -21. Cilt2 Kazı Sonuçları Toplantısı -1999)

1998 Yılı Kyme Kazıları: Kazı çalışmaları Ord. Prof. Dr. Sebastiana Lagona tarafından yapılmıştır. 1998 yılında kazılar yine Liman Mahallesi, kentin merkezi ve tiyatro civarında kazılara devam edilmiştir. (Sebastiana Lagona -21. Cilt2 Kazı Sonuçları Toplantısı -1999)

Kyme Limanı Havadan

Denizaltı Stoa Kalıntıları

Kyme Liman Kalıntıları

2001 Yılı Kyme Kazıları: Sayın Prof. Dr. Sebastiana Lagona Kyme Kazılarının 20. yılı için kazıların genel bir değerlendirmesini yapmıştır. (Sebastiana Lagona -24. Cilt2 Kazı Sonuçları Toplantısı -2002)

2004 Yılı Kyme Kazıları: Kazı çalışmaları Ord. Prof. Dr. Sebastiana Lagona tarafından yapılmıştır. 2004 yılı kazıları Liman, Roma Hamamı ve diğer Sütunlu yol çevresinde devam edilmiştir. Tiyatro kazılarında Helenistik Döneme ait yuvarlak bir orkestra temeli ortaya çıkarılmıştır. (Sebastiana Lagona -28. Cilt1 Kazı Sonuçları Toplantısı -2006)

2008 Yılı Kyme Kazıları: Kazı çalışmaları Prof. Antonio La Marca tarafından yapılmıştır. 2008 yılı kazıları Kale, Helenistik-Roma Agorasında, Tiyatroda ve Güney Tepede kazılar yapılmıştır. (Antonio La Marca -31. Cilt4 Kazı Sonuçları Toplantısı -2009)

2009 Yılı Kyme Kazıları: Kazı çalışmaları Prof. Antonio La Marca tarafından yapılmıştır. 2009 yılı kazılarında Agora ve çevresi kazılmış, apsisli yapının etrafındaki Bizans mezarları açılmıştır. Kalede sağlamlaştırma çalışmaları yapılmıştır. Stoada çalışmalar yapılmıştır. Tiyatro temizliği ve planları yapılmıştır. Güney Tepe’deki kazılarda MÖ.800’lerden kalma seramik parçaları ele geçmiştir. (Antonio La Marca -32. Cilt4 Kazı Sonuçları Toplantısı -2010)

Kyme Liman Kalıntıları

Müze Kurtarma Kazıları: İzmir Müzesinden Zuhal Küçükgüney ve Pınar Tunç Altun İDÇ Liman İşletmelerine ait arazi üzerinde III. Derece Arkeolojik SİT alanında yapılan sondaj ve kazı çalışmalarında bir mezar grubu ele geçmiştir. Kyme’nin nekropolis alanı olduğu düşünülen bu alanda ele geçen eserler MÖ.700-MÖ.300 yılları arasındadır. (Zuhal Küçükgüney -Pınar Tunç Altun -17. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempezyumu -2008)

Genel Kaynakça: Antonio La Marca –Kyme Antik Kenti Tanıtım Dosyası -2010 / Sebastiana Lagona –Arslantepe Hierapolis Iasos Kyme – Ankara İtalyan Kültür Heyeti Basımı -1993 / Bilge Umar- Aiolis- İnkılâp Kitabevi -2002 / www.wowturkey.com / www.panoramio.com.

Taylan Köken

Arkeo Denemeler

20 Şubat 2013 Çarşamba

Kyme Antik Kenti-II / İZMİR / AİOLİS –Aliağa –Çakmaklı Köyü

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder